Alfred
Kossmann

1965

F. Bordewijk-prijs
Alfred Kossmann (1922-1998) heeft de F. Bordewijk-prijs 1965 (toen nog Vijverberg-prijs genoemd) gekregen voor zijn boek De smaak van groene kaas.

In zijn autobiografische reisbeschrijving heeft Kossmann leven en schrijverschap geïntegreerd. ‘Twintig jaar geleden, pedant dwangarbeider in Straatsburg, koos ik het toerisme als levenshouding en het schrijverschap als roeping,’ schreef Kossmann in De smaak van groene kaas (1965). ‘De synthese van deze twee keuzen,’ stelde de jury, ‘heeft op treffende wijze gestalte gekregen in de laatste twee publicaties van zijn hand’. In Reislust (1963) domineerde de toerist: Kossmann kreeg er de A.N.W.B.-prijs voor, ‘die hem toekwam, omdat hij van zijn reislust op een zo geestige en stilistisch bewonderenswaardige wijze verslag uitbracht’. 


‘Zijn nieuwe boek gaat aanmerkelijk verder, omdat het toerisme hierin nog slechts aanleiding is tot een zelfexpressie, die het midden houdt tussen essay, reisbeschrijving en autobiografie, maar zich in die vermenging heeft opgelost tot een volkomen eigen amalgaam. Die verbinding is niet alleen eigen, zij is ook geëigend, want Kossmann heeft nooit een betere formule gevonden om volmaakt vrij en ongedwongen, compleet en onmiddellijk aanwezig te zijn.’


Kossmann brengt verslag uit als toerist, ‘maar voornamelijk over een gebied, dat buiten het specifiek toeristische terrein valt, namelijk over zichzelf, zijn heden en verleden, zijn doen en laten, waarvan hij de getuige is op dezelfde geïnteresseerde, glimlachende manier, waarop een belangstellend reiziger kennis neemt van de ervaringen van anderen. 


Dit roept een curieus probleem op, namelijk van het erbij betrokken zijn. Kan men met overtuiging en temperament over zijn eigen bestaan schrijven met de objectiverende distantie alsof het iemand anders betrof? Een retorische vraag, of als men wil zelfs een pseudoprobleem, want Alfred Kossmann kan het. Dat niet alleen, het is, zou men zeggen, de opgave, die hij zich heeft gesteld, het thema zelf van zijn boek. En dat hij in die opgave geslaagd is, dankt hij aan een ongewoon artistiek vermogen, dat hem in staat stelt het leven tot een soort kunst te maken, omdat de kunst zijn leven is.’ 


Kossmann was dichter, prozaschrijver (o.a. reisverhalen) en essayist. Hij debuteerde met de dichtbundel Het vuurwerk (1946) en in 1965 was zijn verzamelbundel Gedichten 1940-1965 verschenen. Zijn debuutroman De nederlaag (1950) werd bekroond met de Van der Hoogtprijs. Sinds 1952 was hij kunstredacteur van Het Vrije Volk. In 1980 ontving Kossmann de Constantijn Huygens-prijs voor zijn oeuvre. 

Jury

De jury bestond uit Gerrit Borgers, Pierre H. Dubois, Gerrit Kamphuis, A. Mout en Adriaan van der Veen. Aan de F. Bordewijk-prijs was een bedrag van 2.000 gulden verbonden.

 

Uitreiking

De prijsuitreiking vond plaats op woensdagavond 15 december 1965 in het Haagse stadhuis.

 

Credits portretfoto: Edith Visser

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum