Hendrik Willem van Loon
(1882-1944)Hendrik Willem van Loon
door Joep Nicolas (1897-1972)Alles was groot aan hem, zo staat te lezen op Wikipedia, en daar kun je je iets bij voorstellen als je dit portret van Hendrik Willem van Loon ziet. Het is gemaakt door Joep Nicolas, die behalve als schilder en tekenaar vooral furore maakte als glazenier. Zozeer, dat naziofficier Joseph Goebbels hem eind jaren dertig uitnodigde als eregast op een ‘Tag der Deutsche Kunst’. Nicolas weigerde, wat de Duitsers zeer bevreemdde. Het werd de kunstenaar in Nederland te heet onder de voeten en op aanraden van zijn zwager, de bekende schrijver Aldous Huxley, en Van Loon week Nicolas in 1939 uit naar Amerika. Hij zou er tot 1958 blijven, maakte ramen voor 22 kerken en voorzag er diverse publieke gebouwen van wandschilderingen.
Van Loon was in 1939 een grootheid in Amerika, althans: hij was er aanzienlijk groter dan in Nederland, een ware celebrity. De New York Herald Tribune merkte over hem op: ‘Born a Dutchman, he became a world figure.’ Uit de behoefte het volk op te voeden, schreef hij populairwetenschappelijke werken met titels als The Story of Mankind en The Life and Times of Rembrandt van Rijn. Zijn boeken, die hij zelf illustreerde, werden gelezen door een miljoenenpubliek.
De exuberante schrijver was bevriend met Albert Einstein, Thomas Mann en president Franklin Delano Roosevelt, die hem ‘my true and trusted friend’ noemde. Mede door zijn connectie met Roosevelt heeft hij tijdens de Tweede Wereldoorlog veel voor Nederland kunnen betekenen. Zo was hij intermediair tussen het Witte Huis en de Nederlandse regering. Als ‘Oom Henk’ stak hij via de kortegolfzender WRUL bezet Nederland een hart onder riem.