Kees van Kooten
(1941)Al in de columns die hij in de jaren zestig schreef voor de Haagse Post, blijkt dat Kees van Kooten een feilloos gevoel heeft voor de overlap tussen taal en tijdgeest. Grote bekendheid kreeg hij samen met Wim de Bie op tv. Maar per saldo is hij toch vooral schrijver, en in 2004 ontving Van Kooten de Gouden Ganzenveer voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de Nederlandse geschreven cultuur.
Kees en Barbara van Kooten
door Frans Erkelens (1937-2016)De maker van dit opmerkelijke portret is Frans Erkelens, een surrealistisch schilder die zich ontwikkelde door het magisch realisme en fantastisch realisme naar wat hij het ‘archaïsch realisme’ noemde. Dit werk lijkt daar een voorbeeld van, met het ei als een oervorm, de navelstrengachtige windsels om het paar heen, de spleten in de aarde en wat daar uitvloeit en invloeit.
Kees van Kooten en Barbara Kits leerden elkaar in 1959 kennen en trouwden in 1968. Het stel kreeg twee kinderen: acteur en componist Kasper van Kooten en actrice en schrijfster Kim van Kooten. Barbara had in de loop der jaren meerdere rollen in de tv-programma’s van Van Kooten en De Bie, ze werd vooral bekend als Cock van der Laak, echtgenote van Cor van der Laak. Vaak speelde ze de vrouw van de typetjes van haar man. Ze is ook in het geschreven werk prominent aanwezig – vandaar dat dit een dubbelportret moest worden.
Vooral in zijn grofweg autobiografische roman Veertig geeft Van Kooten een mooi portret van zijn vrouw – en van hun huwelijk. Hij krijgt als verjaardagscadeau een vakantie van veertien dagen in Frankrijk, zodat hij aan zijn boek kan werken. Dat lukt natuurlijk om allerlei redenen maar nauwelijks, maar die redenen beschrijft hij zo uitgebreid dat het boek er uiteindelijk toch ligt.
Barbara van Kooten genoot al naam als vertaler, toen ze zelf met Deborah Campert (de vrouw van Remco Campert) het boek C’est la vie schreef, over de hechte vriendschap tussen de twee stellen. Een kleine tien jaar later, in 2019, verscheen Aanelkaar: een boek-in-brieven van Kees van Kooten en Remco Campert.
Kees van Kooten en Wim de Bie
door Ernestine Oosting (leefjaren onbekend)Dat Ernestine Oosting, indertijd getrouwd met Wim de Bie, haar man en Kees van Kooten afbeeldde met een krant in handen is niet verwonderlijk. De twee verzorgden ten tijde van dit dubbelportret het satirisch programma Keek op de week, dat meteen na het achtuurjournaal live werd uitgezonden door de VPRO. Van Kooten en De Bie bespraken hierin aan de hand van sketches de actualiteiten.
Van Kooten en De Bie richtten al op de Haagse Dalton-hbs een cabaretgroepje op. Als duo bleven ze samenwerken, in 1963 als De Klisjeemannetjes voor de VARA-radio. Van 1965 tot 1998 waren ze wekelijks op tv. Het Simplisties Verbond, Jacobse & Van Es, de vieze man, de Positivo’s, zwerver Dirk, Oost-Europa-‘deskundige’ Dr. Clavan, Berendien uut Wisp – hun reeks van legendarische typetjes is eindeloos.
Stoned als een garnaal, op hun pik getrapt, in hun kuif gepikt, doemdenken, regelneef, geen gezeik: iedereen rijk, samen voor ons eigen, vrije jongens, mag ik even een teiltje, jemig de pemig, mozes kriebel, krasse knarren, en wel hierom: zonder Van Kooten & De Bie zouden deze uitdrukkingen niet bestaan.
Wim de Bie schreef in de jaren negentig zijn Meneer Foppe-romans, Kees van Kooten vanaf de jaren tachtig o.a. zijn Treitertrends, Moderismen, Koot graaft zich autobio, Veertig en Annie. Ook samen brachten ze, naast bescheurkalenders en simpelpees, boeken uit. Een andere uitgave van het duo is de Juinensche Courant, het regionaal nieuwsblad uit de fictieve gemeente Juinen die veelvuldig voorkwam in hun tv-uitzendingen.
Dit dubbelportret sierde in maart 1993 de cover van de VPRO-gids, waarna men bij de omroep de afbeelding als poster kon bestellen.