Jacob van Lennep

De veelzijdige Jacob van Lennep is één van de weinige auteurs uit de negentiende eeuw die ook nu nog gelezen wordt. Zijn populariteit in zijn eigen tijd is groot. Hij wordt beroemd door zijn historische romans Ferdinand Huyck en De roos van Dekama. Daarnaast schrijft hij toneelstukken, gedichten, historische en taalkundige werken en is hij enige jaren lid van de Tweede Kamer. Hij wordt door Multatuli voor het gerecht gesleept vanwege ingrepen in het manuscript van Max Havelaar.

Advocaat

Jacob van Lennep wordt in 1802 geboren in Amsterdam. Zijn vader is de classicus David Jacob van Lennep. Van 1848 tot 1918 bezoekt Van Lennep de Latijnse school. Daarna gaat hij rechten studeren. In 1829 wordt hij benoemd tot rijksadvocaat. De advocatuur zou vrijwel zijn hele leven lang zijn belangrijkste broodwinning zijn, naast ontelbare nevenfuncties.

Bilderdijk

Tijdens zijn studie ontmoet Jacob van Lennep in Leiden de dichter Willem Bilderdijk. De conservatief en calvinist Bilderdijk is op dat moment misschien wel de belangrijkste auteur van Nederland. Hij heeft een hele schare volgelingen. Ook Van Lennep ondergaat de invloed van Bilderdijk. Van Lennep sluit in Leiden ook vriendschap met Bilderdijks bekendste navolger: Isaac da Costa. Later neemt Van Lennep wel wat afstand van Bilderdijks opvattingen. In 1832 wordt Van Lennep vrijmetselaar.

Wandeltocht met Van Hogendorp

Met een andere studievriend, de latere staatsman Dirk van Hogendorp, maakt Jacob van Lennep in het jaar 1823 een voetreis door Nederland om zijn land beter te leren kennen. Hij houdt er een dagboek van bij. In 2000 lopen Marita Mathijssen en Geert Mak dezelfde route voor een televisieprogramma.

Historische romans

Van Lennep bedrijft verschillende literaire genres, maar het bekendst wordt hij door zijn historische romans. Hij wordt vooral beïnvloed door het historische werk van de Engelse romanticus Walter Scott (Ivanhoe). In 1840 verschijnt Van Lenneps grootste succes: De lotgevallen van Ferdinand Huyck, dat speelt in de 18^e eeuw. Een andere bekende roman is De roos van Dekama uit 1836, dat zich afspeelt in de middeleeuwen.

Huwelijk en affaire(s)

Al op jeugdige leeftijd verwekt Van Lennep een buitenechtelijk kind, dat door een min wordt grootgebracht. In 1819 heeft Van Lennep jonkvrouwe Henriette Sophia Wilhelmina Röell ontmoet, een tien jaar oudere vrouw. Hij trouwt met haar in 1824. Het huwelijk ligt moeilijk in die tijd omdat Van Lennep niet van adel is. Nog meer moeite heeft de publieke opinie met zijn reputatie als schuinsmarcheerder. Zijn buitenechtelijke relatie met Doortje Ringeling heeft hem in 1839 waarschijnlijk zijn benoeming tot hoogleraar in de geschiedenis gekost.

Tweede Kamer en water

Van Lennep is ook actief buiten de wereld van letteren en wetenschap. Van 1853 tot 1856 is hij lid van de Tweede Kamer voor de conservatieven. Van Lennep bemoeit zich ook met de waterhuishouding. Op zijn initiatief komt de waterleiding van de duinen van Haarlem naar Amsterdam tot stand. Verder is hij een graag geziene gast aan het hof van koning Willem III.

Max Havelaar

Jacob van Lennep heeft zich ook altijd ingezet voor andere schrijvers. Zo bezorgt hij een uitgave van de gedichten van zijn vriend Gerrit van de Linde alias “De Schoolmeester”. Tussen 1855 en 1869 werkt hij aan een twaalfdelige Vondel-editie. Ook zet hij zich in voor de uitgave van Max Havelaar van Multatuli, maar dat leidt tot een conflict. Van Lennep had namelijk de felle kritiek op de overheid in het manuscript wat afgezwakt en namen vervangen door puntjes. Multatuli spant een proces aan tegen Van Lennep, dat hij verliest.

Jacob van Lennep overlijdt op 25 augustus 1868 onverwacht tijdens een wandeltocht in Oosterbeek. Hij ligt daar op de Oude Begraafplaats begraven.

Het Literatuurmuseum bewaart van Jacob van Lennep een klein aantal brieven. Gericht aan onder anderen Samuel van den Bergh, Isaac da Costa en H.J. Schimmel. In de collectie Van Lennep bevinden zich ook enkele handschriften van gedichten van zijn hand. Opmerkelijk is de map met schetsen van Van Lennep: diverse figuren, poppetjes en humoristische voorstellingen.

Links

www.literatuurgeschiedenis.nl

Werk van Jacob van Lennep bij het Project Laurens Jz Coster

www.dbnl.org