A.H. Nijhoff
(1897-1971)Hoewel A.H. Nijhoff diverse verhalen- en novellebundels en enkele romans op haar naam heeft, zat het hoogtepunt van haar oeuvre aan het begin: Twee meisjes en ik uit 1931, dat in 2018 opnieuw in Nederland werd uitgegeven. Het 21ste-eeuwse lezerspubliek maakte kennis met een fraai opgebouwd, krachtig geschreven boek dat een tijdloze stijl ademt die je ‘on-Nederlands’ zou kunnen noemen, en waarvan de kiem dan ook in Parijs en Italië was gelegd.
A.H. Nijhoff en Marlow Moss
door Florette Dijkstra (1963)‘Zij had het haar tot boven de oren laten wegknippen, zodat het, in een scheiding over haar kleine schedel neergeborsteld, slechts met een dunne, glanzende lijn het streng ovaal van haar hoog, wit voorhoofd aan weerszijden omsloot.’ Zo beschrijft A.H. Nijhoff, geboren Wind, een van de hoofdpersonen uit Twee meisjes en ik uit 1931. Het is net alsof ze ons haar nieuwe partner voorstelt: de Engelse kunstenaar Marjorie Moss, die de naam Marlow had aangenomen en zich mannelijk kleedde. Direct na hun ontmoeting in 1929 in Parijs werden ze een paar. In deze relatie vond Nijhoff de inspiratie en rust om een roman te schrijven, iets wat ze al sinds 1920 probeerde.
In 1929 was Nijhoff nog getrouwd met dichter Martinus Nijhoff, met wie ze een zoon had. De Nijhoffs woonden af en aan samen, en hadden elk hun relaties. Pas in 1950 scheidden ze, op zijn aandringen. De relatie met Moss hield stand tot het overlijden van de kunstenaar in 1948. De kleine, tengere Marlow werd door Nijhoff liefkozend ‘bird’ genoemd en is in al haar werk te vinden.
Twee meisjes en ik echoot hun driehoeksrelatie. In het boek is het er een tussen een mannelijke huisarts en twee meisjes. Er ontstond enig rumoer over de roman, ook vanwege de zijpaden naar andere homoseksuele verhoudingen, gezinnen zonder moeder, verslaving en abortus. Ontaard, volstrekt amoreel, vond het ene kamp, fris en intelligent, vond het andere.
Beeldend kunstenaar en schrijfster Florette Dijkstra deed jarenlang onderzoek naar Marlow Moss. Haar project leidde tot een reeks tekeningen en schilderijen, waaronder dit dubbelportret en de publicatie in 1994, Marlow Moss: constructiviste + het reconstructieproject.