Hendrik de Vries

Hendrik de Vries is vaak geportretteerd, meer dan eens door leden van de Groninger Kunstkring De Ploeg, waarin De Vries zelf ook verkeerde. Het maken van portretten was een geliefd tijdverdrijf binnen De Ploeg, of het nou zelfportretten waren of portretten van elkaar. En De Vries, met zijn expressief gezicht en uitgesproken uiterlijk, was een dankbaar onderwerp.

Ook de maker van dit portret, Anton Buytendijk, behoorde tot De Ploeg. De Vries’ persoonlijkheid boeide hem zo, dat hij de dichter vroeg hem te mogen portretteren, vertelde de schilder aan De Vries-kenner W.R.K. Koops, die een artikel schreef over dit portret. Buytendijk maakte het werk in het voorjaar van 1946, in de achtertuin van zijn ouders. Het is losjes geschilderd, in een bruine toonzetting die sterk contrasteert met het felblauw van De Vries’ ogen. Met een intense blik staart de schrijver in de verte. Wellicht naar een eigen wereld? De vaak beklemmende droomwereld die voortkomt uit het onderbewuste is sterk aanwezig in De Vries’ poëzie en tekeningen. Met name in de bundel Toovertuin die later in 1946 zou verschijnen, is het conflict tussen droom en werkelijkheid aanwezig.

Op het moment dat Buytendijk hem portretteert, is De Vries net getrouwd met Riek van der Zee, die hij kort na de Bevrijding had ontmoet. Hij is bijna 50 jaar en ter gelegenheid van die verjaardag stelde Groningen in 1946 de Hendrik de Vriesprijs in, voor een buitengewone prestatie in de literatuur. Uiteraard was hij de eerste die deze ontving. Later kreeg hij ook de Constantijn Huygensprijs en de P.C. Hooft-prijs. Volgens Koops heeft Buytendijk De Vries’ wezen goed getroffen en was de dichter met het portret ingenomen. Buytendijk was gehecht aan dit schilderij, dat bij hem thuis hing tot het in 1988 door het Literatuurmuseum werd verworven.