Lucas Rijneveld

Lucas Rijneveld verscheen als de spreekwoordelijke komeet aan het literaire firmament. Het debuut, de dichtbundel Kalfsvlies uit 2015, werd bekroond met de C. Buddingh’-prijs en werd al vele malen herdrukt. Maar dat was nog niets in vergelijking met de eerste roman: De avond is ongemak (2018), waarmee Rijneveld ook internationaal scoorde, met onder meer de prestigieuze Booker International Prize als bekroning.

Dan spring je in het oog, ook in dat van kunstenaars. Rijneveld werkt graag samen met Tammo Schuringa (die kunstwerken voor Rijnevelds covers ontwierp), en inspireerde ook Annie Schoterman, die de schrijver -toen nog Marieke Lucas Rijneveld - portretteerde in diverse schilderijen van de reeks ‘Faces’. Wat Schoterman opviel, was enerzijds die zelfverzekerde verschijning, en anderzijds dat zoekende, ambivalente. Schoterman: ‘Ik zie Rijneveld als een krachtige persoonlijkheid, man noch vrouw, zoals ze zichzelf graag noemt, “tussenmens”.’ Een rechttoe-rechtaan portret lag dus niet voor de hand: ‘Vanwege de boerenafkomst wilde ik ook iets van die achtergrond laten zien, dus de haren als een hooiopper, een soort pantser, een bescherming tegen de buitenwereld. Of als een jas – ik kwam er later achter dat die voor haar persoonlijk als een soort pantser werkt. Ikzelf verstopte me als kind graag in zo’n hooiopper, om weg te zijn uit de realiteit. Doordat de schildering ook iets “statisch” heeft, zie ik dit ook als een soort monument, een “standbeeld”.’

Het gaat in Schotermans reeks ‘Faces’ niet om onmiddellijke herkenbaarheid, maar meer om een symbolische weergave. Het is een serie aquarellen, ‘als een soort dagboeknotities, weergaven, zaken, gebeurtenissen, teksten, maar ook mensen die zo op mijn pad komen de laatste 15 jaar. Ik wilde er met een FACE van mij een andere draai aangeven, een icoon-achtig portret maken, zonder dat het meteen een karikatuur wordt.’ Je zou kunnen zeggen: net als de manier waarop Rijneveld de personages in zijn succesromans vormgeeft.