Arnon
Grunberg

Arnon Grunberg (1971) reageerde vereerd en blij toen hij in december 2021 hoorde dat de P.C. Hooft-prijs 2022 aan hem was toegekend. ‘Ik dacht meteen aan mijn ouders. Niet op een droevige manier, maar ik stelde me voor hoe trots zij zouden zijn geweest. Mijn ambities en prestaties zijn onlosmakelijk verbonden met mijn opvoeding en met de verwachtingen die mijn ouders van mij hadden. En deze oeuvreprijs is, zonder hiërarchie aan te willen brengen in de prijzen die ik heb gewonnen, qua eer en inzet de mooiste die je als auteur kunt winnen. Als ik het juryrapport lees, begrijp ik wat Karel van het Reve ooit schreef toen hij de P.C. Hooft-prijs won: daar staan dingen in die je ooit over je werk hoopt te lezen.’

Arnon Grunberg heeft de P.C. Hooft-prijs op donderdag 19 mei uitgereikt gekregen tijdens een feestelijke uitreiking georganiseerd door het Literatuurmuseum.

‘Ik dacht meteen aan mijn ouders. Niet op een droevige manier, maar ik stelde me voor hoe trots zij zouden zijn geweest’

De P.C. Hooft-prijs voor het oeuvre van Arnon Grunberg is toegekend op unanieme voordracht van een jury bestaande uit Agnes Andeweg (voorzitter), Rashid Novaire, Esther Op de Beek, Coen Peppelenbos en Nina Polak. Ze omschrijven Grunberg in het juryrapport als een schrijver die ongeëvenaard is in ambitie, productiviteit en intellectuele kracht: ‘Hij blijft onverminderd nieuwsgierig en maatschappelijk betrokken. Hij is obsessief in zijn zoektocht naar het liefdevolle in de mens en nietsontziend waar het de duistere kanten van het bestaan betreft. In zijn romanuniversum heeft hij een eigen stijl, taal en grammatica ontwikkeld waarin hij gruwel en tederheid met elkaar weet te verenigen, satire en oprechtheid. Daarmee heeft hij een immense bijdrage geleverd aan de Nederlandse literatuur.’

Een kwestie van tijd

Toen hij nog aan het begin van zijn carrière stond, schreef Grunberg in een brief, opgenomen in het boek Aan nederlagen geen gebrek, dat het een kwestie van tijd zou zijn voordat hij de P.C. Hooft-prijs zou winnen. ‘Aan de ene kant natuurlijk grootspraak en een manier om indruk te maken op de persoon aan wie ik de brief richtte, maar het zei ook iets over mijn ambitie en inzet. Als je begint met schrijven beweeg je je heen en weer tussen enerzijds zelftwijfel en misschien ook wel zelfhaat, maar anderzijds ook enorme overmoed en zelfverzekerdheid. Waarschijnlijk schreef ik dit in een moment van overmoed.’ 

Nu is het moment daar, en op relatief jonge leeftijd. Grunberg werd dit jaar vijftig, terwijl Marga Minco – de vorige winnaar in het genre proza – bijna honderd werd toen de prijs aan haar werd toegekend. ‘Ik vind het bijzonder om haar op te volgen, maar op een heel ander moment in mijn carrière. Ik heb onder andere ideeën voor een nieuwe roman en ben bezig met een dansproject. Ik probeer mezelf steeds weer te verleiden of te dwingen om nieuwe dingen te doen.’

‘Lof, hoe aangenaam ook, moet je altijd weer naast je neerleggen’

Uitsluitend op zijn kamer blijven en schrijven, zou volgens eigen zeggen de doodsteek zijn voor de schrijver die hij is. ‘Ik denk dat ook mijn journalistieke projecten hebben bijgedragen aan mijn groei als romanschrijver. Maar dat geldt net zo goed voor zo’n dansproject, waarbij ik volledig uit mijn comfortzone treed. Toen ik het telefoontje kreeg over het winnen van deze prijs liep ik in mijn trainingspak door mijn woning, net terug van de dansrepetities. Dat vond ik een prachtig contrast, want als danser ben ik op heel veel gebieden sullig en onbekwaam. Het herinnerde me eraan dat je altijd zelfkritisch moet zijn en lof, hoe aangenaam ook, weer naast je neer moet leggen. Elk boek of elke tekst die je schrijft is op een bepaalde manier toch weer opnieuw examen doen en dat zou eigenlijk nooit moeten wennen.’

Uitreiking

De uitreiking van de P.C. Hooft-prijs 2022 vond plaats in Theater Diligentia in Den Haag op 19 mei. Het Literatuurmuseum organiseerde een feestelijk programma met als hoogtepunt de uitreiking van de oeuvreprijs.

In zijn dankwoord omschreef Grunberg de roman ‘als het podium voor verlangens en angsten – die twee zijn moeilijk van elkaar te scheiden -, als de enscenering van de overtreding, als illustratie bij het inzicht dat leven verspilling is. Waaraan moet worden toegevoegd dat het gevaar altijd weer zal worden gezocht, en het willen doen verdwijnen van elk gevaar slechts de subtiele doodsdrift is. Immers, waar elk gevaar is geweken heeft de dood zijn intrede gedaan.’

Aan de prijs is een bedrag verbonden van 60.000 euro. Het secretariaat van de Stichting P.C. Hooft-prijs voor Letterkunde wordt gevoerd door het Literatuurmuseum, dat ook de uitreiking organiseert.

Recente eerdere laureaten in de categorie verhalend proza zijn: Marga Minco (2019), Astrid Roemer (2016), A.F.Th. van der Heijden (2013) en Charlotte Mutsaers (2010).

Meer lezen over Arnon Grunberg

• Bekijk zijn zelfportret in de online Schrijversgalerij

Credits portretfoto: Sander Voerman