Annie
Romein-Verschoor

Dr. Annie Romein-Verschoor promoveerde in 1935 op De Nederlandse romanschrijfster na 1880, dat herdrukt werd als Vrouwenspiegel. Deze grote studie werd bekroond met de Dr. Wijnaendts Franckenprijs. Met haar man dr. Jan Romein publiceerde ze in 1934 De lage landen bij de zee. Een geschiedenis van het Nederlandse volk en in de jaren 1938-1940 het vierdelige cultuurhistorische werk Erflaters van onze beschaving. Romein-Verschoor schreef talrijke letterkundige essays en studies, waaronder in 1947 Slib en wolken. Stromingen en gestalten van de nieuwste Nederlandse literatuur en De vruchtbare muze (1949) over tendensliteratuur. Voor haar historische roman Vaderland in de verte, over Hugo de Groot, ontving ze in 1948 de Prozaprijs van de gemeente Amsterdam.

De jury ziet in het in 1970 verschenen eerste deel van haar herinneringen Omzien in verwondering aanleiding haar te bekronen: ‘Haar grondige eruditie, haar omvangrijke kennis en belezenheid hebben hun weerslag gevonden in haar oeuvre, (...) dat zich in het ruime gebied van de cultuur beweegt op het raakvlak van literatuur, geschiedenis, sociologie en politiek.’ Haar fort in haar hele oeuvre is haar vormvermogen, ‘de frisheid, de helderheid en onbevangen scherpzinnigheid en niet in de laatste plaats de kreatieve begaafdheid, waarmee zij niet alleen mensen en ideeën, maar ook sferen en landschappen (…) weet op te roepen’. Hoewel Omzien in verwondering nog niet volledig is verschenen, weet de jury al zeker dat het ‘een belangrijke bijdrage zal vormen tot het kulturele, maatschappelijke en politieke beeld van onze tijd; de historica heeft zich in dit boek evenmin verloochend als de schrijfster’. Het boek werd een bestseller.

Dagblad Het Vrije Volk schreef over de toekenning: ‘Samen met haar – in 1962 overleden – man dr. Jan Romein vormde ze jarenlang een uniek schrijvers- en geleerdenhuwelijk. Door de meeste Nederlanders in het hoekje van de notoire communisten gedrukt en door de officiële communistische partij al in 1927 geroyeerd, werd hun positie nog unieker. (…) In het Rosa Spier-huis te Laren (…) is ze nog dagelijks vol ijver achter haar schrijfmachine te vinden. Het resultaat is nog altijd helder, speels en zeer scherp. Men leze er haar artikelen in Vrij Nederland op na en niet te vergeten haar autobiografie, waarvan het tweede deel in maart volgend jaar uitkomt.’

Jury

De jury bestond uit Gerrit Borgers, Pierre H. Dubois, Gerrit Kamphuis en Harry Scholten. Aan de Constantijn Huygens-prijs was een bedrag van 6.000 gulden verbonden.

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op vrijdagavond 12 februari 1971 in het Haagse stadhuis. Annie Romein zei in haar dankwoord dat ze geen Porsche zou kopen of een tweede huis op Ibiza; ze schonk het prijzengeld aan het Medisch Comité voor Vietnam en aan Stimezo, de stichting voor medische zwangerschapsonderbreking.