Nicolaas
Matsier

1995

F. Bordewijk-prijs
Nicolaas Matsier (1945) heeft de F. Bordewijk-prijs 1995 gekregen voor zijn eerste, autobiografische roman Gesloten huis. Zelfportret met ouders.

Iemand moest het doen, van ons drieën, en toevallig ben ik het. In het nu nagenoeg geheel ontruimde voormalige ouderlijk huis wacht ik op de komst van de makelaar.


In het huis waarin vijfendertig jaar gewoond is, door steeds minder gezinsleden en uiteindelijk door de moeder alleen, ligt de intensiteit van de omgang met de dagelijkse spullen opgeslagen in de dingen zelf.

 
‘De precisie, de ernst, het plezier ook waarmee de zoon de gebruiksvoorwerpen uit de hengsels van hun alledaagsheid tilt, staan borg voor “het behoud” ervan in literaire zin’, aldus de jury. Gesloten huis (1994) is ‘een eldorado voor degenen die, net als Tjit Reinsma, het alter ego van de schrijver, zijn opgegroeid in de jaren vijftig en zestig in een milieu waarin het huishouden een cultuur voortbracht die zich misschien het beste laat karakteriseren met de term “nette armoede”. In deze roman brandt de kolenkachel weer, de verbijsterend blauwe ogen van het kolenmannegezicht zenden ons een knipoog, het wolophouden wordt opnieuw beoefend, gebruiksvoorwerpen zoals de zinken teil, de zeepklopper en het stalen melkflessenrek worden in ere hersteld. (…) Deze spullen laten zich eenvoudigweg niet weggooien, ze spreken nog. Met andere woorden: ze leven nog.’


Matsier toont zich ‘een subliem stilist en een fijnzinnig humorist’. ‘Hoogtepunt in dit verband is ongetwijfeld de onbetaalbare passage waarin de gezinsnamen besproken worden. Het is om te huilen en te lachen tegelijkertijd. Maar de auteur laat zijn personages geen moment in de steek. En zijn hoofdpersoon, Tjit Reinsma, ontwikkelt zich in de loop van de roman tot een hartverwarmende anti-held.’ 


‘De kleine Tjit Reinsma wilde altijd al archeoloog worden; wat zijn veel oudere “editie” met dit boek heeft gedaan, is niets meer of minder dan pure archeologie,’ schreef Robert Anker in Het Parool. ‘Gesloten huis is de indrukwekkende terugkeer van een groot schrijver, die definitief lijkt het, de wachtkamer van zijn solipsisme, de hoogvlakte van de geest, verruild heeft voor de warmte van een vol, waarachtig en vooral ook herinnerd leven hier beneden, tussen de dingen, in de erkenning dat alles nu eenmaal is zoals het is.’ 


Tjit Reinsma was eveneens Matsiers echte naam. Voor Gesloten huis ontving hij ook de Mekkaprijs 1995. Nicolaas Matsier publiceerde de verhalenbundels Oud-Zuid (1976), de novelle De eeuwige stad (1982) en schetsen over het vaderschap in Een gebreid echtpaartje (1985). Als vertaler maakte hij naam met de eigentijdse, geestige vertaling van Lewis Carroll’s Alice in Wonderland. Matsier schreef twee kinderboeken: A is een aardappel (1985) en Ida stak een zebra over (1986, bekroond met een Zilveren Griffel) en was redacteur van literaire tijdschriften De Revisor en Raster

‘Het is om te huilen en te lachen tegelijkertijd. Maar de auteur laat zijn personages geen moment in de steek’

Jury

Van de jury bestond uit Harry Bekkering, Hugo Brems, Han Foppe, Aukje Holtrop, Anton Korteweg, Janet Luis, Nicolette Smabers, Sarah Verroen en Ad Zuiderent. Aan de F. Bordewijk-prijs was een bedrag van 5.000 gulden verbonden.

 

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op vrijdagavond 15 december 1995 in Den Haag.

 

Credits portretfoto: Ben Wolson / Literatuurmuseum

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum