‘Tuinieren is tuinvechten in deze wonderlijke roman over planten, vriendschap en rouw,’ schreef de jury. ‘In grootse taal toont Valens de pogingen waarin we seizoen na seizoen proberen het leven onder controle te krijgen – met onze voeten in de klei waar we uiteindelijk toch in zullen moeten verdwijnen.’
Valens bouwt volgens de jury aan ‘een van de origineelste oeuvres van de hedendaagse Nederlandse letteren’. In zijn romans ‘lijkt de mens per vergissing in de wereld beland te zijn. Hij probeert met de moed der wanhoop de sociale conventies op een vissersboot te ontrafelen (in Vis) of verzamelt een gezelschap postvrezers om zich heen, mensen die elkaar steun bieden bij het openen van hun correspondentie (Het boek ont).’
In Het compostcirculatieplan (2016) erft schrijver Peter Vervest de volkstuin van zijn goede vriend en redacteur Jens de Jong. Zwoegend en zwetend vecht hij tegen het opwassende onkruid en de verzakkende grond, en kijkt hij terug op hun vriendschap.
Valens kan met zijn ‘schildersblik’ ‘een bekend veronderstelde of domweg vervelend gevonden wereld zo beschrijven dat die alsnog vreemd, verontrustend en spannend wordt’, schrijft Daniël Rovers in het begeleidend essay. ‘Hij opent in zijn proza de deuren naar de vertrekken waar de hoogbejaarden huizen, waar de vissers blijven varen ondanks visquota en het immer slechte weer, waar volkstuinders spitten, planten, bewateren en over elkaar roddelen. Hij neemt lezers mee naar plekken waar weelde nog verrast.’
‘Een uitgesproken aards boek,’ schreef Arjen Fortuin in NRC. ‘Hier wordt gespit en gebaggerd, gestreden tegen mol en woelrat, getrokken aan wortels, gesjouwd met stronken en daarbij speelt op de achtergrond het grote gevaar van de volkstuin: de buren. Want zoals al Valens’ karakters is ook Peter Vervest geen liefhebber van andere mensen.’ De vriendschap met Jens de Jong vormt echter de kern van de roman: ‘Het compostcirculatieplan is vóór alles een intens beeldschoon eerbetoon aan die man.’
Anton Valens is schrijver en kunstenaar. Hij debuteerde in 2004 met Meester in de hygiëne, een roman over zijn jaren in de thuiszorg. Het boek werd bekroond met de Marten Toonder/Geertjan Lubberhuizenprijs voor Literaire Prozadebuten, en de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs. De novelle Vis (2009) werd door Arjen Fortuin tot de 13 onvergetelijke boeken uit zijn vijftienjarige praktijk als recensent benoemd, en in 2012 verscheen Het boek ont.