H.A.
Gomperts

1982

G.H. ’s-Gravesande-prijs
H.A. Gomperts (1915-1998) ia bekroond met de G.H. ’s-Gravesande-prijs voor bijzondere literaire verdiensten 1982, voor zijn publicaties op het raakvlak van literatuur en wetenschap.

‘Reeds aan Gomperts’ essaybundels als Jagen om te leven, De schok der herkenning en De geheime tuin, maar ook aan zijn vroegere kritieken laat zich uitstekend demonstreren hoe er een bijna perfekte eenheid kan ontstaan tussen subjectieve meningen – de literairkritische kant – en ondersteuning van meningen met objectieve, controleerbare uitspraken – de wetenschappelijke kant. In de latere geschriften van Gomperts – hij is dan intussen tot hoogleraar in Leiden benoemd – krijgt het theoretisch aspekt steeds meer accent. Maar ook hierbij toont hij zich trouw aan eenmaal ingenomen standpunten. Want in zijn meest uitgesproken theoretische werk – Grandeur en misère van de literatuurwetenschap (1979) –, culminatie ook van zijn wetenschappelijke aktiviteiten, blijkt Gomperts een voorstander van een literatuurwetenschap, die de interpretatie van teksten tot haar voornaamste taak rekent, waarbij het menselijke, het persoonlijke, nimmer uit het oog mag worden verloren. Hij acht het onvergefelijk als wetenschappelijke onderzoekers dat aspekt uit de literatuur proberen weg te redeneren. Immers, in een roman, een gedicht, deelt een schrijver iets mee: “Iedere tekst”, aldus Gomperts in zijn Grandeur en misère van de literatuurwetenschap, “is iemands tekst. Die iemand kan zijn tekst eindeloos camoufleren (...) maar hij kan niet slagen in de suggestie dat de tekst van niemand is”. Een kritikus heeft laatstgenoemd boek eens gekarakteriseerd als “de hartekreet van een wetenschapper” en in die aanduiding liggen beide aspekten die in het werk van deze auteur zo sterk naar voren komen, besloten.’ 

 

H.A. Gomperts was in 1965 benoemd tot buitengewoon hoogleraar en in 1970 tot gewoon hoogleraar moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Leiden. In 1981 nam hij afscheid van het universitaire leven. In twee bundels Intenties (1981) waren zijn besprekingen verschenen bij J.M. Meulenhoff, in 1983 zou het derde en laatste deel verschijnen. Gomperts was samensteller en presentator voor de tv-programma’s Literaire ontmoetingen (AVRO) en De Letteren (VPRO). Hij ontving de Dr. Wijnaendts Francken-prijs voor Jagen om te leven (1949). Hij was in 1939 gedebuteerd als dichter met de bundel Dingtaal.  ‘Gomperts verstaat als weinigen de kunst om met goed lezen onverwachte dimensies aan te wijzen in een schijnbaar eenvoudige tekst. Zoals hij omgekeerd ook in staat is complex materiaal te doorlichten,’ schrijft Peter Schmitz in het begeleidend essay.  

Jury

De jury bestond uit Harry Bekkering, Pierre H. Dubois, Margaretha Ferguson, Han Foppe, Anton Korteweg, André Matthijsse, Harry Scholten en Paul de Wispelaere. Aan de G.H. ’s-Gravesande-prijs was een bedrag van 4.500 gulden verbonden.

 

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op vrijdagavond 17 december 1982 in het Haagse stadhuis. 

 

Meer lezen over H.A. Gomperts

 

Credits portretfoto: Harry Pot / Anefo / Nationaal Archief

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum