Jaap
ter Haar

1972

Nienke van Hichtum-prijs
Jaap ter Haar (1922-1998) heeft de Nienke van Hichtum-prijs 1972 gekregen voor Geschiedenis van de Lage Landen (deel I-IV).

De jury bewonderde Ter Haar om het feit dat hij erin was geslaagd een ‘immens breed onderwerp, de geschiedenis der Nederlanden van prehistorie tot provo, binnen vier delen helder en overzichtelijk vorm te geven’. Door zijn ‘stilistische kracht’ ontstond een ‘jonge mensen aansprekende combinatie van nuchterheid en geestdrift [die meer was] dan een deugdelijke informatiebron inzake het verleden, namelijk een boeiende vertelling die de betrokkenheid van de lezer voortdurend gevangen houdt’. 

 

‘Wie in het heden leeft en het verleden niet kent, zweeft vervaarlijk doelloos naar de toekomst’, dat was het motto dat Ter Haar de serie meegaf. Hij vertelt de geschiedenis van Nederland als een reeks levendige, spannende verhalen. Kinderen én volwassenen genoten ook van de ‘uitnemende illustraties’ van Rien Poortvliet, aldus Het Parool.  

 

Jaap ter Haar werd bekend met zijn hoorspelen over de tweeling Saskia en Jeroen, die vanaf 1955 werden uitgegeven als boekjes. Er volgden meer hoorspelen en boekenseries voor jonge kinderen, o.a. Ernstjan en Snabbeltje (1958) en Lotje (1966). Op verzoek van zijn uitgever Cees van Dishoeck was Ter Haar halverwege de jaren vijftig begonnen met historische boeken voor de jeugd. Ter Haar weigerde: hij was een verteller, geen historicus, maar Van Dishoeck zocht juist iemand die zich op het menselijke aspect van de geschiedenis zou richten, en niet op de jaartallen. Ter Haar schreef een proefhoofdstuk om Van Dishoeck op andere gedachten te brengen, maar het beviel hem zelf zo goed dat hij een reeks delen schreef over o.a. Noord-Amerika, het Romeinse Keizerrijk, koning Arthur, de Franse Revolutie en Rusland. Ter Haar werkte samen met een staf van periodedeskundigen. Zijn historisch onderzoek leidde ook tot de jeugdroman Boris (1966), over het beleg van Leningrad. 

‘Wie in het heden leeft en het verleden niet kent, zweeft vervaarlijk doelloos naar de toekomst’

De serie leest ‘als een roman, boeiend, spannend, vlot geschreven en met grote deernis voor de mens die altijd slachtoffer werd van de strijd tussen de machthebbers’, schreef De Tijd.

 

Over het schrijven van zijn magnum opus over de Lage Landen zei Ter Haar tegen De Telegraaf: ‘Als je die hele tocht door de geschiedenis hebt gemaakt met alle idealen en hoop maar ook het janken en het leed op de slagvelden en in de concentratiekampen hebt meebeleefd, kun je niet ineens een verhaaltje gaan verzinnen.’ Het spanningsveld was weggevallen, en hij wijdde zich daarna aan de schilderkunst.

Jury 

De jury bestond uit Mies Bouhuys, Gertie Evenhuis, Albert van Nerum en Harry Scholten. Aan de Nienke van Hichtum-prijs is een bedrag van 3.000 gulden verbonden. 

 

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op dinsdagavond 19 december 1972 in het Haagse stadhuis. 

 

Credits portretfoto: Joop Mieremet / Nationaal Archief

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum