Maria
Dermoût

1952

Extra-prijs
Maria Dermoût (1888-1962) ontving de eenmalige extra prijs 1952 van de Jan Campert-stichting voor haar debuutroman Nog pas gisteren (1951), gebaseerd op haar jeugd in Nederlands-Indië.

‘Een boek als dit mag men kenschetsen als een oase in de woestijn van ons proza,’ schreef criticus J. Greshoff in Het Vaderland. ‘Het is een eerste proeve, die een meesterstuk blijkt te zijn.’ 

 

Java en zijn blauwe bergen, en de blauwe zee er omheen. In het noorden de Javazee, in het Zuiden de Zuidzee, links straat Soenda, rechts straat Madoera, zoals het stond op de kaart in de leerkamer. 

 

Zij moest tijd hebben om het alles te verliezen. 

 

‘Een klein boek van een onbekend schrijfster,’ aldus Emmy van Lokhorst in De Gids. ‘Het voert ons naar het Java van een dertig jaar geleden in een Hollands gezin met vele bedienden en bijgebouwen op het uitgestrekte erf. Het zijn de authentieke herinneringen van de auteur, die als opgroeiend meisje voor altijd de diepe indrukken van dat paradijs-achtige bestaan in het warme land heeft bewaard en die herinneringen nu weergeeft in een sober, objectief verhaal. (…) Het gebeurt maar zelden, dat plotseling een zo groot talent zich openbaart. Het eerste boek van een vrouw op leeftijd ligt hier voor ons, nieuw, jong, stralend van leven, verrukkend door eenvoud.’  

 

‘Wie zó een sfeer kan oproepen, zó sober en teder kan verbeelden, heeft èn een warm hart èn een zeer bijzonder schrijftalent,’ schreef Twentsch Dagblad Tubantia. ‘Dit kleine boekje, het eerste wat de schrijfster publiceerde, behoort dan ook stellig tot het allerbeste dat over het “oude” Indonesië is geschreven (…).’  

 

Dermoût groeide op op de suikerplantage Redjosari van haar ouders, op Java. Op haar elfde kwam ze naar Nederland, maar eenmaal getrouwd ging ze als jonge vrouw terug naar Java en vervolgens naar Sulawesi en de Molukse eilanden. Vanaf 1908 publiceerde ze haar eerste verhalen in het Weekblad van Indië. Onder haar geboortenaam Ingmarsen schreef ze in 1914-1915 Molukse impressies voor Het Vaderland. Vanaf 1933 woonde ze weer in Nederland. In de vroege jaren vijftig publiceerde Maria Dermoût in tijdschriften als Oriëntatie en De Gids. Dermoût was tweeënzestig toen ze Nog pas gisteren uitbracht en zou enkele jaren later internationaal doorbreken met de grote roman De tienduizend dingen (1955), die op de Molukken speelt. 

Jury 

De jury bestond uit Bert Bakker, J. Hulsker en Martinus Nijhoff. Aan extra de prijs was een bedrag van 500 gulden verbonden. De reguliere prijzen werden in 1952 niet toegekend. De andere laureaten van de bijzondere en extra prijzen waren Pierre H. Dubois, Abel J. Herzberg, Bert Voeten en Theun de Vries.

 

Uitreiking 

De prijsuitreiking vond plaats op vrijdagavond 19 december 1952 in de raadzaal in Den Haag, bij de aanvang van de ontvangst die het gemeentebestuur aanbood ter gelegenheid van de tweede conferentie der Nederlandse letteren. 

 

Meer lezen over Maria Dermoût

 

Credits portretfoto: Edith Visser

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum