Arnon Grunberg

1998 was misschien wel het jaar waarin Arnon Grunberg een literaire grootheid werd. Hij had met twee prijzen voor zijn debuut Blauwe maandagen een vliegende start gemaakt, hij werkte aan een essaybundel en mocht dat jaar zelfs het Boekenweekgeschenk schrijven. Dan ben je als schrijver wel gearriveerd, en dat was snel gegaan.

Behalve met het schrijven van goede boeken, wilde Grunberg ook opvallen met marketingstunts, controversiële meningen en bijzondere buitenliteraire activiteiten. Dit ‘zelfportret’ is een van de resultaten daarvan. Frits Abrahams beschreef de ‘performance’ waaruit dit schilderij ontstond: ‘Een schrijver die in twee uur tijds dertien schilderijen vervaardigt, daarbij terzijde gestaan door een Amerikaanse pornoster (‘Bob’), een product uit de siliconenfabriek van wijlen Jayne Mansfield, die voor hem gedwee de tubes uitknijpt en af en toe de penselen tussen de borsten klemt.’

De schilderijen waren te koop, maar de opbrengst was onvoldoende om de kosten te coveren, stelde de galeriehouder enigszins bedrukt vast. Geld verspild? Op de wat langere termijn bleek de investering de moeite wel degelijk waard. Aandacht had het wel opgeleverd en na deze schilderstunt werd hij alleen nog maar succesvoller. Ook als schilder bleef hij vooral schrijver.

Ter gelegenheid van zijn 50ste verjaardag maakte de Nederlands-Italiaanse beeldend kunstenaar Elisa Pesapane in opdracht van het museum een bijzonder portret van Arnon Grunberg: ‘Liefde na Auschwitz’. Het is geen traditioneel portret, maar een biografie en reisverslag door zijn leven in verf. Grunberg bedacht de titel en samen stelden schrijver en schilder een lijst op van personen die een rol in zijn leven speelden en die geportretteerd mochten worden. Personen die al eerder personages in zijn literaire werk waren geweest en die, inclusief Grunberg, nu ook Pesapanes personages werden. De gesprekken met Grunberg, de studie van zijn werk en de ontmoetingen met zijn personages leverden Pesapane de bouwstenen voor een nieuw verhaal.

Centraal in het schilderij staat Gunbergs ouderlijke woning aan de Prinses Margrietstraat in Amsterdam-Zuid. Pesapane zette het huis neer als het vertrekstation van een tocht met onbekende bestemming en de panelen van het schilderij laten verschillende kamers van het vertrekstation zien waar de reizigers, passanten en habitués zich ophouden. In de kelder bevindt zich het marionettentheater van de oorlog. Die was en is nog altijd overal aanwezig in Huize Grunberg. De oorlogsgeschiedenis van zijn ouders – zijn moeder overleefde Auschwitz en zijn vader was ondergedoken – was altijd op de achtergrond voelbaar in het gezin, zoals de Jodenvervolging in meer of mindere mate aanwezig is in zijn werk. Zijn oeuvre is doortrokken van de vraag: wat kan liefde nog zijn na zulke wreedheden, in een wereld van geschonden vertrouwen?

Te zien op het werk:
De slaapkamer (links)
Qader Shafiq, Johannes van der Sluis, Niña Weijers, Roos van Ees, Karol Lesman en Hermann Grünberg.

De woonkamer (midden)
Ester Natzijl, Judith Goudsmit, Hannelore Grünberg-Klein, Marieke Stakenburg, Wim Breden, Marianne Koeman. Mayu Yves Daniel Ayala-Koeman, Arnon Grunberg, Hermann Grünberg en Vic van de Reijt.

De voordeur (rechts)
Arnon Grunberg.

‘Marionettentheater van de Oorlog’ (onder)
Acrobatenechtpaar, Willem Vissers, Marionetten, Maniou-Louise Grünberg, Arnon Grunberg, Talibanstrijder, Minka Nijhuis,  Raymond van den Boogaard, Circusartiest, Nootjesverkoopster, Militair en Arnon Grunberg.

Achterzijde
En verstopt op de achterzijde van het vierluik maakte Pesapane een portretje van Grunberg en zijn in 2021 geboren zoon Alyosha, met een verwijzing naar Märklintreintje, voortgetrokken door de wehrmachtsgraue Kriegslokomotive 3393. Daarbij plaatste ze de tekst die vroeger op een vaantje hing in het pronkpoppenhuis van koopmansvrouw Sarah Rothé, uit de collectie van het Frans Hals Museum in Haarlem:

Op de achterzijde van de zijpanelen staan Grunberg en zijn moeder afgebeeld: