Pam
Emmerik

Ik was ervan overtuigd (en dat ben ik nog en als dat dommig is moet het maar) dat kunst er is om mensen gelukkiger te maken. Soms direkt, door schoonheid, soms via een omweg, door je te confronteren met de zwarte kanten van het bestaan, die met de schoonheid contrasteren zodat die des te duidelijker uitkomt.  

Aldus Pam Emmerik in het autobiografische graphic novel ‘Goudkoorts’, in het hart van het boek. Het is een verhaal in rauwe beelden over een kunstlezing die ze gaf in een ‘klein slechtgevuld zaaltje’ in Amsterdam, over een verblijf in Portugal na een zwaar ongeval en op het eiland Formentera.  

Emmerik vindt overal inspiratie, in een vettige snackbar en in het Rijksmuseum. Ze schrijft over Japanse boeddha’s, over Matisse en Picasso, over jonge fotografen als Céline van Balen en Paul Kooiker, over Art brut, over hoe kunstenaars geweld verbeelden, ze schrijft een liefdesbrief aan Joseph Brodsky, zoekt naar kousen op schilderijen, onderzoekt of anorexia moderne kunst kan zijn. En haar conclusie luidt steeds: het leeft, het beweegt en het maakt kunst. Kortom: de mens is een wonder! 

Het wonder werkt (2004) is volgens de jury een ‘opmerkelijk persoonlijke, levendige, inspirerende’ verzameling essays, zonder ‘gewichtigdoenerij’ en jargon. 

Emmerik heeft niets met conceptuele kunst, schrijft Jos Borré in het begeleidend essay. ‘De kunst waar zij het over wil hebben staat (…) zonder uitzondering in een of ander verband met de werkelijkheid. Nooit opdringerig, veeleer constaterend en registrerend, en daardoor ook verrassend en overtuigend, wijst ze op verbanden, spiegelingen en echo’s tussen kunst en werkelijkheid. Vaak komt ze daarbij ook zelf in beeld, met opmerkingen over haar eigen leven, terwijl ze onderweg is naar tentoonstellingen of gewoon op straat loopt. Zo haalt Emmerik de kunst weg uit haar cabinet en draagt ze haar de werkelijkheid van alledag binnen.’ 

K. Schippers noemde haar kunstessays ‘een mengvorm van jeugdherinnering, kunstbeschouwing en stadservaring’. Deze bundel is ‘Emmerik op haar best,’ schreef Marja Pruis in De Groene Amsterdammer. ‘Meer nog dan wát ze te berde brengt, is bij Emmerik de manier waaróp van belang. Zij hanteert een schrijfstijl, heeft een toon, die je je blijkbaar niet alleen kunt permitteren als je beroemd en terrible bent, maar ook als je de tijd krijgt de lezer aan je te laten wennen en voor je te winnen.’ 

Pam Emmerik was schrijver, beeldend kunstenaar en criticus. Ze debuteerde in 1997 met de verhalenbundel Soms feest, ze schreef romans, essays, toneelstukken en graphic novels. In Museum Boijmans Van Beuningen maakte ze in 2013 een grote muurschildering. In 2001 ontving ze de Halewijnprijs voor haar gehele oeuvre. Een aantal van de 22 stukken in Het wonder werkt verscheen eerder in NRC Handelsblad en De Groene Amsterdammer. 

Jury

De jury onder voorzitterschap van Anton Korteweg bestond uit Yra van Dijk, Hans Groenewegen, Koen Hilberdink, Aukje Holtrop, Ena Jansen, Jos Joosten, Annemie Leysen en Lut Missinne. Aan de J. Greshoff-prijs is een bedrag van € 5.000 verbonden. 

Uitreiking

De feestelijke prijsuitreiking vond plaats op zondagmiddag 11 maart tijdens festival Het Voorwoord in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. De prestigieuze uitreiking was zo voor het eerst voor een groot publiek toegankelijk. 

Credits portretfoto: Sander Marsman