Arthur
Lehning

1999

P.C. Hooft-prijs

Arthur Lehning heeft de P.C. Hooft-prijs 1999 gekregen. De oeuvreprijs was dit jaar bestemd voor beschouwend proza. De feestelijke uitreiking vond plaats op 11 juni 1999 ten huize van de laureaat in Neuvy-Saint Sépulchre.

De P.C. Hooft-prijs 1999 voor het oeuvre van Arthur Lehning is toegekend op voordracht van een jury bestaande uit Anet Bleich, G.J. Dorleijn, M. Februari, J.J. Oversteegen en Martin Reints (voorzitter) en Aad Meinderts (ambtelijk secretaris). Aan de P.C. Hooft-prijs is een bedrag verbonden van 125.000 gulden (waarvan 50.000 gulden voor een specifiek literair doel).

(Paul) Arthur (Müller-) Lehning (Utrecht, 23 oktober 1899 – Lys-St.Georges, 1 januari 2000), bracht zijn jeugd door in Zeist, in de sfeer van de Evangelische Broedergemeenschap waarvan zijn stiefvader lid was. Zelf trad hij niet toe tot de gemeenschap. Hij studeerde economie in Rotterdam en geschiedenis in Berlijn. Lehning had een anarchistische inslag. In 1935 was hij een van de oprichters van het Internationale Instituut voor Sociale Geschiedenis, in Amsterdam. In 1936 was hij in Spanje, toen de burgeroorlog uitbrak. Nadat de Catalonische anarchisten eerst door communisten werden verraden en later door de fascisten onder de voet werden gelopen heeft Lehning in zijn verdere leven anarchisme vooral als een kritische theorie beschouwd. Hij schreef historische en essayistische beschouwingen over politiek, het internationale socialisme, het communisme, kunst en cultuur.

In 1963 kreeg hij een bijzondere prijs van de Jan Campert-stichting. In 1976 verleende de Universiteit van Amsterdam hem een eredoctoraat en in 1992 ontving hij een Gouden Ganzenveer voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan het Nederlandse cultuurbezit.

V.l.n.r.: Wil Hansen, Arthur Lehning, Toke van Helmond en Percy Lehning, op de achtergrond de Franse burgemeester, Aad Meinderts en Martin Reints, ter gelegenheid van de uitreiking van de P.C. Hooft-prijs aan Arthur Lehning ten huize van de auteur te Lys Saint Georges (Fr.), 11 juni 1999. Foto: Gustaaf Begas.

Fragment uit het juryrapport

Het oeuvre van Lehning vormt, volgens het juryrapport, ‘een verbluffende thematische eenheid’. Het laat een consequente uitwerking zien van grondbeginselen die hij al rond zijn twintigste jaar ontwikkelde, maar nooit op een dogmatische manier. Ook wordt zijn manier van schrijven geroemd: doorwrocht en altijd helder. Zijn tegendraadsheid, zijn beginselvastheid en zijn historische intuïtie maken hem, aldus het rapport, tot ‘een eminente getuige van de twintigste eeuw.’

De volledige tekst van het juryrapport is te vinden in Arthur Lehning. P.C. Hooft-prijs 1999, een uitgave van de Stichting P.C. Hooft-prijs voor letterkunde.