Margriet en Annemie
Heymans

1993

Nienke van Hichtum-prijs
Margriet (1932) en Annemie Heymans (1935-2008) hebben de tweejaarlijkse Nienke van Hichtum-prijs 1993 gekregen voor hun jeugdroman De prinses van de moestuin.

‘De bekoring van dit schitterend uitgegeven boek is (…) niet slechts gelegen in de tekst, maar minstens evenzeer in de prachtige tekeningen, die een integrerend bestanddeel uitmaken van het verhaal. Zonder die tekeningen bestáát het verhaal niet eens!’ schreef de jury. ‘De polyfonie van de tekst wordt (...) zichtbaar in de tekeningen, zonder dat de eenheid van het verhaal erdoor aan kracht inboet: op subtiele en poëtische wijze reageren beide verhalen op elkaar.’

 

De prinses van de moestuin (1991) is een poëtische vertelling over een gezin waar de moeder is gestorven. De elfjarige Hanna heeft genoeg van haar treurige bestaan: zij houdt het huishouden draaiende en niemand zorgt voor haar. Haar broertje Lutje Matte doet het op school niet zo best en leest liever sprookjes uit zijn moeders boekenkast. Vader duikt steeds dieper weg tussen stapels papieren en kijkt niet naar zijn kinderen om. Alle drie bevinden ze zich steeds op de linkerpagina, in een nette, geordende ruimte. Als Hanna er op een dag genoeg van heeft vertrekt ze naar haar moeders moestuin op de rechterpagina, waar alles overdadig kronkelt en bloeit. Lutje Matte krijgt van zijn zus via briefjes opdracht om de meubels die zij nodig heeft uit de kamer van de moeder te halen, die na haar dood verboden terrein werd. Tegen de kamer zegt hij eenvoudig: ‘Ze is vannacht ergens anders gaan wonen en dus heeft ze spullen nodig.’ Moeders kamer wordt steeds leger en haar moestuin, eveneens verboden terrein, steeds voller en gezelliger. Alleen de kast met verhalen en de schaduwen van de kaptafel en de stoelen op de muur zijn nog over. Aan het slot blaast een harde wind vader met papieren, kopjes en het familieportret regelrecht de moestuin in, waar hij zijn kinderen weer ziet staan.

‘De bekoring van dit schitterend uitgegeven boek is (…) niet slechts gelegen in de tekst, maar minstens evenzeer in de prachtige tekeningen, die een integrerend bestanddeel uitmaken van het verhaal’

‘Na maandenlang zoeken en praten hadden de zussen de juiste vorm gevonden,’ schreef de Volkskrant. ‘Ze besloten dat ieder “een kant” kreeg: Annemie de rechterpagina’s, met Hanna; Margriet de linkerpagina’s met Lutje Matte en de vader.’ 

 

Waar eerder werk van de zussen Heymans vaak begint met een ‘absurdistische aanleiding’, gaat De prinses van de moestuin ‘over de vraag: hoe moet je verder als je moeder dood is’, schrijft Marjoleine de Vos in het begeleidend essay. ‘In het boek wordt voelbaar gemaakt dat ‘de levende afwezigheid van de vader misschien nog wel moeilijker te verdragen is dan de dode afwezigheid van de moeder. Misschien is het helemaal niet zo vreselijk als een gezin niet compleet is, als er in ieder geval maar iemand is die voor warmte en aandacht zorgt. Of dat nu een moeder, een vader, een tante of een vriendje is, dat doet er niet zo erg toe’.  

 

Margriet en Annemie Heymans debuteerden met Het poppenfeest (1971). Margriet Heymans bracht in 1972 Hollidee de circuspony uit, Annemie in 1973 Emily’s ei. Andere gezamenlijke titels waren De gele draad (1982) en Adam Wortel krijgt bezoek (1986). In 1981 was er een tentoonstelling in Parijs met tekeningen van Annemie en Margriet Heymans en van Thé Tjong-Khing. De tekst van De prinses van de moestuin werd bekroond met een Zilveren Griffel, de illustraties met een Vlag en Wimpel. 

Jury

De jury bestond uit Harry Bekkering, Hugo Brems, Han Foppe, Anton Korteweg, Janet Luis, Nicolette Smabers, Sarah Verroen, Paul de Wispelaere en Ad Zuiderent. Aan de Nienke van Hichtum-prijs is een bedrag van 5.000 gulden verbonden.

 

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op vrijdagavond 17 december 1993 in Den Haag. 

 

Credits portretfoto: Rop te Riet / Literatuurmuseum

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum