Hij legt zijn verlopen paspoort op de toonbank, hij zegt: 'Ik wil een nieuw paspoort aanvragen.'
'Heeft u ook een pasfoto bij zich?' vraagt de vrouw achter de balie. Bleke wangen, een zwaar Oosters accent. 'Anders kunt u hier een foto laten maken.'
'Niet nodig,' zegt Maxim met enige trots. Uit zijn broekzak haalt hij de pasfoto die hij lang geleden had laten maken en vanochtend tot zijn verbazing kon terugvinden. Gewoonlijk raakte hij spullen meteen kwijt, hij was er eigenlijk al vanuit gegaan dat hij voor dit nieuwe paspoort een nieuwe foto moest laten maken, maar toen zag hij hem, tussen de puntenslijpers en aantekeningenboekjes, de ansichtkaarten en condooms die bijna over datum waren: deze jarenjongere versie van zichzelf.
Terwijl de vrouw de pasfoto vastpakt, haar handen net zo bleek als haar gezicht, denkt hij aan de dag waarop hij hem had laten maken. Vijf jaar geleden inmiddels, bij een obscuur zaakje aan de Dam, hij studeerde net in Amsterdam en zijn lichaam werkte nog helemaal naar behoren. Nu hij zichzelf ziet, gehuld in een wollen trui die hij van zijn vader geerfd had, herinnert hij zich ook weer de vreugdevolle verwachtingen van toen; alles was nieuw, de toekomst kon nog elke gedaante aannemen - tegen zijn gewoonte in lachte Maxim zelfs voorzichtig op de foto, zijn mondhoeken krulden onwennig omhoog, zijn ogen glinsteren, en zijn volle gezicht was keurig geschoren, alsof hij op weg was naar een sollicitatiegesprek.
'Hoe oud is deze foto?'
' Ehm, van een tijdje geleden. Hoezo?'
De vrouw houdt de foto omhoog alsof het een vals bankbiljet is. Ze kijkt er lang naar, dan naar hem, dan weer naar de foto. 'Ben jij dit echt?' Zewacht zijn antwoord niet af, praat uit zichelf verder. 'Ik denk niet dat we deze pasfoto kunnen gebruiken. Je ziet er nu heel anders uit.'
' Maar, maar... ik benhet... Zie je dat niet?'
' Voor jezelf ben je misschien herkenbaar. Voor de mensen aan de grens bij Rusland niet, of Albanie, of noem het maar op.'
'Ik ga niet naar de grens bij Rusland.'
'Deze foto kunnen we niet gebruiken. Corrie,' plotseling draait ze zich om naar een roodharige vrouw achter haar, minstens vijftig, doorrookt gezicht. 'Corrie, deze jongen wil deze oude foto gebruiken, maar dat kan niet, toch?'
Meer dan een paar seconden heeft Corrie niet nodig, ze kijkt naar de foto en dan naar Maxim en zegt dan: 'Nee. Nee, dat kan zeker niet. Dit is een heel ander iemand.' Het klinkt heel resoluut, alsof ze niet alleen de pasfoto afkeurt, maar zijn hele vroegere verschijning, zijn lichaam van toen.
Een golf van schaamte overvalt hem, al weet hij niet voor wie of wat hij zich schaamt. Zouden ze het aan hem kunnen zien? Zijn kwaal, de medicijnen. Zouden de sporen zo duidelijk te zien zijn op zijn gezicht?
Fotograaf
'Je hoeft niet zo boos te kijken, ik bijt niet.' De fotograaf trekt zijn mondhoek omhoog. Een tweetal gele tanden wordt zichtbaar.
Maxim dacht dat zulke fotografen altijd heel vleiend waren, deze heeft een heel ernstig gezicht en zegt alleen maar ernstige dingen. (Anders formuleren.)
'Je kijkt bang..'
Hij wordt op een krukje gezet.
Een gordijntje gaat dicht.
'Ontspan,' zegt de fotograaf drie keer. 'Ik hoor je zuchten.'
Maxim hoort zichzelf niet zuchten, hij weet niet waar die man het over heeft.
' Je voorhoofd glimt een beetje, heb je gehold? Heel hard gefietst?'
Hij schudt zijn hoofd. In de spiegel ziet hij inderdaad een glinstering over zijn voorhoofd, over zijn wangen ook, zijn hele gezicht glimt. Hij wrijft erover met de mouw van zijn trui. Het helpt niet, de glinstering blijft onveranderd zitten.
Het komt door de medicijnen, wil hij tegen de man met de snor zeggen. Maar hij houdt het voor zich.
Foto afgedrukt:
Er komen twee foto's uit, vrijwel identiek. Daar ligt hij, onderaan de automaat, een vermagerde, verbleekte versie van zijn vroegere zelf. Bloeddorlopen ogen, een vettig voorhoofd. Hij kan het niet aanzien. Hij kijkt eerder melancholisch dan boos, zoals gebruikelijk.
Hij loopt naar de balie met in zijn hand de twee versies van hemzelf, een jongen en een man. De oude is zo veel leuker, zachter, menselijker.
De vrouw achter de balie zegt niets over de uiteindelijke foto. Dat is vast professioneel, maar Maxim ziet haar stilte als een verkapt oordeel, een verzwegen afwijzing.
Algemeen
-Ziekte meer nadruk?
-Evt. einde: thuis nieuwe pasfoto achterin lade stoppen?
Thomas Heerma van Voss