Simon Vestdijk had Ter Braak en zijn kompaan E. du Perron, de voormannen van het literaire tijdschrift Forum, in 1931 leren kennen nadat hij een cahier gedichten had ingezonden aan De Vrije Bladen. Redacteur J.J. Slauerhoff stuurde ze ter beoordeling door naar Du Perron. Die initieerde een half jaar later een eerste ontmoeting, omdat hij in Vestdijk een potentiële medewerker zag. 

Direct na zijn bezoek aan Vestdijk schrijft Ter Braak op 16 december 1932 aan Du Perron:

Op 14 januari 1933 stuurt Vestdijk ‘Het veer’ aan Everard Bouws, de redactiesecretaris van Forum. Het tijdschrift pleitte voor een literatuur die oorspronkelijkheid centraal stelde. De persoonlijkheid was ‘het eerste en laatste criterium […] bij de beoordeling van de kunstenaar’, en Vestdijk voldeed in grote mate aan die profielschets. Al op 28 april 1932, nadat hij Vestdijks essay over de Amerikaanse dichter Emily Dickinson had gelezen, schrijft Ter Braak aan Du Perron:

En de verwachtingen van de Forum-auteurs worden almaar groter. Op 14 januari 1933 schrijft Ter Braak, opnieuw aan Du Perron:

'Kind tusschen vier vrouwen'

Die roman waar Vestdijk medio januari aan begon, direct na het lezen van Proust, was ‘Kind tusschen vier vrouwen’. Vestdijk zou er in de maanden die volgden in een koortsachtig tempo aan werken. Bij het schrijven van de roman baseerde hij zich op uitgebreide lijsten van namen en steekwoorden, en per romandeel van steeds uitvoeriger en uiteindelijk zo goed als onleesbare schema’s. Hij schreef de roman in zeven dikke cahiers, waarvan hij in eerste instantie alleen de rechterpagina’s gebruikte. De linkerpagina’s waren voor het aanbrengen van correcties, wijzigingen en aanvullingen, die in verschillende fases tot stand kwamen.

Vestdijk zonderde zich in toenemende mate als een kluizenaar af om in steeds hoger tempo aan zijn roman te kunnen schrijven. Bij Ter Braak en Du Perron nam het aanvankelijke enthousiasme voor Vestdijks wel heel ambitieuze onderneming echter af. De aangeboden romanfragmenten werden niet geplaatst. En al vrij snel werd duidelijk dat ook zijn uitgever Nijgh & Van Ditmar het niet aandurfde om Vestdijks romandebuut, dat berekend was op meer dan 800 pagina’s, uit te geven. Pas in 1972 zou een eerste uitgave ervan bij uitgeverij De Bezige Bij verschijnen. Van die uitgave volgden in de loop der jaren nog enkele herdrukken. In 2010 verscheen bij uitgeverij Atlas een nieuwe, herziene uitgave naar het handschrift.

In Forum, waarvan Vestdijk in de laatste twee jaargangen, na het vertrek van Du Perron, zelf redacteur zou worden, verscheen wel ander werk van Vestdijk: in vier jaar tijd publiceerde hij veertien romanfragmenten, vijf verhalen, zesendertig gedichten, tien essays en acht bijdragen aan de kritische rubriek ‘Panopticum’. ‘Het veer’ werd eind 1933 opgenomen in de laatste aflevering van de tweede jaargang van Forum. 

‘Pest-lijk’

‘Het veer’ speelt in 1348. Een naamloze ik-verteller zwerft door Europa, voor de ‘zwarte dood’ uit reizend. Bandeloos en goddeloos als hij is, en bovendien voorzien van ‘bepaalde uiterlijke kentekenen’, heeft hij wel eens gedacht de duivel zelf te zijn. Onderweg laat hij zich per veerboot de rivier overzetten. Hij is in gezelschap van een vijftal medepassagiers: ‘een boer, een rijk koopman, een bedelmonnik, een jongeman met een vrouw, zwaar zwanger’. Van communicatie tussen de ik-verteller en de overige personages, die op uiteenlopende manieren van hun wantrouwen blijk geven, is nauwelijks sprake. Als de groep de overzijde bereikt heeft, en iedereen met uitzondering van de veerman en de ik-verteller zijn reis heeft vervolgd, blijkt er onder het zeil op de bodem van de veerboot al die tijd een door de pest verminkt lijk te hebben gelegen. 

Over de aanleiding voor ‘Het veer’ is weinig bekend, maar het woord ‘pest-lijk’ heeft er naar verluidt een rol in gespeeld. In 1932 publiceerde Du Perron in Forum in afleveringen zijn ‘Uren met Dirk Coster’, een polemisch essay gericht tegen schrijver en criticus Coster en diens humanistische literatuuropvatting. In het eerste nummer van 1933 liet de Groningse dichter Hendrik de Vries in de ‘Panopticum’-rubriek als reactie enkele zogenaamde opdrachten in rijm afdrukken, waarin hij Dirk Coster onder meer laat zeggen:

Vestdijk antwoordde in de derde aflevering, en eveneens op rijm, met een sonnet getiteld ‘Klacht’:

Weer een nummer later reageerde De Vries nog een keer met een kort gedicht, ‘Troost’, waarin hij de dwang van het rijm de schuld geeft: ‘[…] troost u: zoo de vangst iets minder frisch ruik, / Zoo wijt het aan het Rijm: des duivels vischfuik.’

Volgens de eerste Vestdijkbiograaf Hans Visser was niet alleen ‘Klacht’ maar ook ‘Het veer’ een ‘directe reactie op het scheldwoord “pest-lijk”’. Het is een mooi verhaal, maar of het klopt is zeer de vraag, aangezien Vestdijk ‘Het veer’ al in 1932 schreef. Maar onmogelijk is het niet, omdat Vestdijk via zijn warme contacten met Ter Braak het ingezonden opdrachtgedicht van De Vries al onder ogen gehad kan hebben voordat het in Forum verscheen.