Dirk
van Bastelaere

‘Je moet op een dag veel wegdenken om vol te houden dat je in een redelijk normale wereld leeft. Je moet heel veel niet zien, niet horen, niet lezen, of het niet helemaal tot je door laten dringen. Dirk van Bastelaere denkt niets weg,’ schreef Maria Barnas in de Groene Amsterdammer. ‘De gedichten in De voorbode van iets groots (…) zijn dwingend maar willen dat niet lang blijven. De aandacht van de dichter verspringt voordat je zijn woorden tot je door hebt laten dringen. Het zijn nerveuze gedichten, die hun eigen zwaarte niet lijken te verdragen en daarom steeds op iets nieuws afstevenen. Ze weigeren te passen in een patroon – hetgeen een eigen patroon oplevert van ongeduld en onvoorspelbaarheid.’ 

Toch ziet Barnas wel degelijk een ‘zorgvuldig gecomponeerde willekeur’. Van Bastelaere ‘lijkt een net te willen gooien om alles wat niet grijpbaar is, maar waar je hoofd vol van is. Flarden van ideeën, herinneringen, betekenissen, indrukken van buitenaf. Hij doet niet zijn best er een lijn in te ontdekken, hij wil de flarden juist zo goed mogelijk bekijken, hij laat ze hun eigen werk doen, wellicht in de hoop er alsnog een logica in te ontwaren. (…) Van Bastelaere wijdt zich vol overgave aan wat de mens ontsnapt.’ 

‘In een bijna oudtestamentisch humeurige taal [brengt Van Bastelaere] een ik-loze oertoestand in beeld,’ schreef Anne Vegter in de Groene Amsterdammer. ‘Iedere lezer wordt uitgenodigd tot een volgende aflevering van een grootse gedachtenshift. Oude stellingen dienen te worden verlaten, prettige condities moeten worden afgebroken.’ 

Met Erik Spinoy, Stefan Hertmans en Peter Verhelst wordt hij gerekend tot de harde kern van het Vlaamse postmodernisme. De werkelijkheid is fragmentarisch en absurd, en schrijven over die werkelijkheid is een spel. In verschillende essays voorziet Van Bastelaere de radicale standpunten van zijn poëzie van een theoretische achtergrond.

Jos Joosten beschrijft in het begeleidend essay de wisselende ontvangst. ‘In de actuele kritiek en poëziebeschouwing is zijn werk, misschien meer dan dat van welke hedendaagse dichter ook, nog steeds een splijtzwam.’ Zowel lof als gewelddadige verwensingen vallen de dichter ten deel. Maar, schrijft Joosten, ‘wat eigenlijk alle beschouwingen (…), of ze nu positief of negatief zijn, delen, is dat men op de een of andere manier stilstaat bij zijn essayistische beschouwingen, en – veelal filosofisch ingebedde – poëticale uitspraken en die als onlosmakelijk met zijn poëzie verbonden beschouwen.’ Dit kan intimiderend werken: ‘Iemand die zo nadenkt over poëzie zal zijn eigen werk immers niet eerder publiceren dan “wanneer die in ideologisch opzicht dik in orde is”.’

Dirk van Bastelaere is dichter, essayist en vertaler. Hij debuteerde in 1984 met Vijf jaar, dat werd bekroond met de Vlaamse Prijs voor het beste debuut. Daarna volgden de bundels Pornschlegel en andere gedichten (1988), Diep in Amerika (1994) en Hartswedervaren (2000), waarvoor hij de Vlaamse Cultuurprijs voor Poëzie kreeg. In 2001 publiceerde hij een selectie van zijn essays in Wwwhhooosshhh. Over poëzie en haar wereldse inbedding.

Jury 

De jury onder voorzitterschap van Anton Korteweg bestond uit Yra van Dijk, Hans Groenewegen, Koen Hilberdink, Aukje Holtrop, Ena Jansen, Jos Joosten, Annemie Leysen en Lut Missinne. Aan de Jan Campert-prijs was een bedrag van 5.000 euro verbonden.

Uitreiking

De feestelijke prijsuitreiking vond plaats op zondag 9 maart 2008 tijdens literair festival Het Voorwoord in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.  

Credits portretfoto: Roeland Fossen