J.M.A.
Biesheuvel

1985

F. Bordewijk-prijs
J.M.A. Biesheuvel (1939-2020) heeft de F. Bordewijk-prijs 1985 gekregen voor zijn verhalenbundel Reis door mijn kamer.

‘Biesheuvel kan ook wel naar Sjanghai vliegen of naar Port Churchill varen, maar hij is zo verstandig geweest om dat niet te doen. Hij heeft wijselijk stil gezeten en door zijn kamer gereisd,’ schreef de jury. 


‘De taal is armoedig, zei Nescio al. Biesheuvel en al wie de werken Gods eveneens kent, zal dat beamen. Maar zowel schrijvers als jury’s moeten het ermee doen. Ook Biesheuvel, ook deze jury. De eerste moet proberen zijn eigen wereld in woorden te scheppen, wat hem elke keer opnieuw wonderwel lukt. De tweede heeft tot taak onder woorden te brengen waarom juist deze poging zodanig geslaagd wordt bevonden, dat ze de naar Bordewijk – ook een schrijver van fantastische vertellingen – vernoemde prijs waard is. Voor een jury is bij een dergelijke taak een omweg misschien de beste weg om Biesheuvels Reis door mijn kamer passend te benaderen. Anders komt men toch al gauw terecht bij: unieke fantasie, chaotisch universum, ongedwongen verteltrant, streven naar geborgenheid, Karel van het Reve, vertrouwde melange van humoristisch-realistische verhalen en sprookjes en grotesken, en meer van dat moois. Wat allemaal erg waar is, maar de auteur heeft dat nu al zo vaak gehoord. Bovendien: als Biesheuvels helden ergens door te karakteriseren zijn, dan is het wel door hun gebruik van omwegen op De Weg naar het Licht.’


J.M.A. Biesheuvel debuteerde in 1972 met In de bovenkooi, veelal autobiografische verhalen met ik-vertellers die Maarten of Biesheuvel heten en samen zijn met Eva. Hij werd met zijn ongewone kijk op de werkelijkheid onmiddellijk een unieke stem in de Nederlandse literatuur, een stem die aansloeg bovendien. Hij was een van de ‘opwindende schrijvers die je eensklaps aan het lezen zetten’ (C. Buddingh’), ‘een meester in absurd cynisme, in surreële logica’, in het ‘beheerst waanzinnig improviseren op een onmogelijk thema’ (Gerrit Komrij). 


In Reis door mijn kamer (1983) kan de schrijver – ‘Ik verdien veel geld, genoeg om ervan te reizen’ –niet weg, want Eva kan niet mee, ‘omdat ze de geit heeft, de hond, de katten, de konijnen en egels om voor te zorgen. Ik zou aprepee zeggen: “Moesten er geen dieren zijn, mijn vrouw zou met me meevoyageren!” Ik ga niet reizen. Ik blijf rustig thuis op mijn studeerkamer. (…) Ik zal u door mijn kamer laten reizen tot het u duizelt! Ik zal u mijn kamer beschrijven precies zoals hij is, opdat mensen over duizend jaar weten hoe een kamer anno 1983 in Leiden, Nederland, eruitzag.’ In Sunny Home, waar hij en Eva sinds 1980 woonden, voert hij zijn lezers mee langs de ingelijste kop van Nabokov, de Remington-schrijfmachine uit 1912 en de stoel waarop hij zit… onder andere, en aan alles zit natuurlijk een geschiedenis.


Biesheuvel schreef novellen en verhalen. Enkele van zijn bekende titels zijn De Weg naar het Licht (1977), De verpletterende werkelijkheid (1979) en Brommer op zee (1982). In 2007 ontving Biesheuvel de P.C. Hooft-prijs voor zijn oeuvre.

Jury

De jury bestond uit Harry Bekkering, Margaretha Ferguson, Han Foppe, Gerrit Kamphuis, Anton Korteweg, André Matthijsse, Paul de Wispelaere en Ad Zuiderent. Aan de F. Bordewijk-prijs was een bedrag van 4.500 gulden verbonden.

 

Uitreiking

De uitreiking vond plaats op vrijdagavond 13 december 1985 in het Haagse stadhuis. 

 

Meer lezen over J.M.A. Biesheuvel

 

Credits portretfoto: Rob Bogaerts / Anefo / Nationaal Archief

Word vriend van het museum en maak nieuwe tentoonstellingen mogelijk! Help het museum