Peter
Verhelst

Een ‘omvangrijke poëtische krachttoer’ noemde de jury Nieuwe sterrenbeelden (2008). ‘In deze bundel brengt Verhelst met vaardige compositorische hand heldere patronen aan in een overweldigende, lichte baaierd van betekenissen. Zo verleent hij zijn intieme liefdespoëzie de kosmische allure die elke minnaar zolang de liefde duurt voor waar houdt.’ 

Verhelst wordt gezien als een esthetische postmodernist, en in zijn werk spelen literatuur en beeldende kunst vaak een grote rol. In Nieuwe sterrenbeelden herkent Hans Groenewegen thema’s uit eerder werk. Maar, schrijft hij in het begeleidend essay, ‘Verhelst is met deze bundel juist een nieuwe weg ingeslagen.’ ‘Een groot deel van de (…) woorden en thema’s waarmee Verhelst het lichte, ritmische patroon in zijn bundel aanbrengt, gebruikt hij ook in zijn vorige bundels. Ze staan daar echter in een andere constellatie. Ze vormen er de oude “sterrenbeelden”.’ ‘De transparantie, de lichte toonzetting van het zware en de eerder tastende dan snijdende denkbewegingen’ blijken constanten en zijn thema’s van het duister, de tegenstellingen tussen liefde en gevaar, geweld en tederheid blijven de kern van zijn gedichten. In deze nieuwe bundel is ‘de begeerte op een andere afstand ingesteld. (…) de erotische ontmoeting is niet als insnijdende ervaring aangeduid, maar als heel voorzichtig aanraken, soms zelfs niet eens als een streling, maar als een net-niet-aanraking.’ Zo komt de dichter tot een nieuwe liefdespoëzie: ‘Het donker buiten en binnen het lyrisch subject vernieuwt zich. Een nieuw niet-weten ontwaakt. Hoop op een nieuw gesternte wordt geïnstalleerd. Er komt een nieuwe plaats voor een ander die de trekken van een geliefde heeft. In het nieuwe “samen” is geen opensnijden meer: 

dit is het nieuwe zwart, dit is de zachte nacht van ons 

als we met uitgestrekte armen naar de sterren staan te  

kijken 

in de hoop door die sterren te worden bekleed (…) 

dit is de nacht die we zijn binnenstebuiten gekeerd 

bekleed met ons eigenste zwart 

‘Warme, spannende, rijke, donkere, erotische nieuwe gedichten,’ schreef Trouw over de bundel. 

Erik Jan Harmens gaf in Awater zijn visie op ‘de beste manier’ om Nieuwe sterrenbeelden te lezen: met ‘een kelkje cognac’, afgeblust met een kop koffie, leze men deel 3 van de cyclus ‘De kern van het marcheren’, ‘een reisverslag van een groep mensen die ronddoolt in de woestijn’. Daarna leest men het nogmaals, ditmaal terwijl men ‘Act III’ van The Photographer van Philip Glass luistert: ‘een overweldigend en hyperrepetitief muziekstuk dat aanzwelt en aanzwelt tot de konussen uit de boxen klappen’. Zo, schreef Harmens, dringt het apocalyptische beeld dat Verhelst schetst van een verdoemde generatie die uitvliegt richting zon het beste binnen, terwijl de lezer alleen met de verteller achterblijft.  

Peter Verhelst is dichter, schrijver, theatermaker en vertaler. Hij debuteerde in 1987 met de dichtbundel Obsidiaan, waarvoor hij de Paul Snoekprijs ontving. Nieuwe sterrenbeelden is zijn tiende poëziebundel. Zijn romandebuut was Vloeibaar harnas in 1993, gevolgd door Het spierenalfabet (1995) en De kleurenvanger (1996). Voor zijn roman Tongkat (2000) kreeg hij verschillende prijzen, waaronder de F. Bordewijk-prijs van de Jan Campert-stichting. Sinds 2006 is hij als schrijver en regisseur verbonden aan NTGent. In 2021 kreeg Verhelst de Constantijn Huygens-prijs voor zijn oeuvre. 

Jury

De jury onder voorzitterschap van Anton Korteweg bestond uit Yra van Dijk, Hans Groenewegen, Koen Hilberdink, Aukje Holtrop, Ena Jansen, Jos Joosten, Annemie Leysen en Lut Missinne.  Aan de Jan Campert-prijs was een bedrag van 5.000 euro verbonden.

Uitreiking

De feestelijke prijsuitreiking vond plaats op zondag 8 maart 2009 tijdens literair festival Het Voorwoord in de Koninklijke Schouwbrug in Den Haag. 

Credits portretfoto: Filip Naudts