Van Dis debuteerde in 1983 met de novelle Nathan Sid, gebaseerd op zijn eigen jeugdherinneringen in een Nederlands-Indisch repatriantengezin. Ook de romans Zilver of Het verlies van de onschuld (1988) en Indische duinen (1994) gaan beide over de invloed van onverwerkte traumatische ervaringen van zijn ouders. In 2014 verscheen Van Dis’ moederboek Ik kom terug, een memoir over hun complexe relatie. Een testament in romanvorm, aldus de jury. ‘Niet alleen van de moeder, die in flarden haar verhaal vertelt, de zoon met vulpen in de aanslag om alles alsnog te noteren, maar ook van de zoon. Terwijl Van Dis de vijfenzestig al gepasseerd is, stelt hij het in beton gegoten beeld van zijn ouders alsnog bij.’ Met dit boek won Van Dis in 2015 de Libris Literatuur Prijs.
Zijn reizen en belangstelling voor internationale literatuur hebben hem tot man van de wereld gevormd, schrijft de jury, die hem bewondert om zijn diepe interesse voor andere culturen, die zich niet beperkt tot Nederlands-Indië. Van Dis verdiept zich ook in een migrant of vluchteling die, hoewel dichtbij, in heel andere omstandigheden verkeert dan de Europese mens. Zijn reisverhalen, zoals gebundeld in onder andere In Afrika, bruisen van liefde voor ‘de ander’, van opmerkingsgave en nieuwsgierigheid naar diens achtergronden en motieven.
‘Met zijn beroemde en nog steeds gemiste televisieprogramma Hier is... Adriaan van Dis heeft hij de wereldliteratuur vervolgens rechtstreeks de Hollandse huiskamers in gebracht,’ aldus de jury. ‘Zijn reizen en belangstelling voor internationale literatuur hebben hem tot een ware homo universalis gevormd, die met een humanistische blik de mensheid beziet. Daarmee heeft hij voor zijn lezers een nieuwe wereld geopend, in een vloeiende en soepele taal, die zich nu eens sensitief en dan weer geestig toont.’
.jpg)