‘Een even huiveringwekkende als humoristische zoektocht naar de grenzen van de liefde’, schreef de jury. In De asielzoeker (2003) komt de relatie van Christian Beck, vertaler van gebruiksaanwijzingen, onder druk te staan als zijn vriendin aankondigt dat ze ziek is. Ze koestert nog twee wensen: geitenkaas leren maken en trouwen. Ze stapt in het huwelijk met een uitgeprocedeerde Algerijnse asielzoeker om hem aan een verblijfsvergunning te helpen, en gedrieën reizen ze naar een geitenboerderij in Frankrijk. De beide mannen begeleiden haar in haar laatste weken.
Een buitengewoon beklemmend boek, een portret van een huwelijk waarin alledaagse wanhoop, zorg en berusting elkaar afwisselen, aldus Marja Pruis in De Groene Amsterdammer. ‘In een voor zijn doen kale vertelling, getoonzet in de onvervreemdbare Grunberg-mix van parmantige deviezen en absurde wendingen, verkondigt hij de onontkoombare waarheid: er is geen hoop. Meer dan ooit lopen zijn personages over van de goede bedoelingen, en minder dan ooit leiden die tot iets, behalve dan tot een besef van verlies. Uiteindelijk blijken er waarheden te zijn die zelfs een illusieloze niet aankan.’
Grunbergs roman dwong Hans Groenewegen naar andere kaders te zoeken, schrijft hij in het begeleidend essay bij de prijs. Grunbergs proza ontregelt ‘op effectieve wijze [zijn] primaire lezersreflexen. De verstikkende cirkel van eenduidigheid in veel hedendaags proza raakt ontwricht.’ Grunberg voert steeds elementen op die zichzelf spiegelen; zoals Becks vriendin ’s avonds de Israëlische woestijn intrekt om het gedrag van nachtdieren te bestuderen, zo onderzoekt Beck de dierlijkheid in de mens. ‘Wat zij beiden ook ondernemen, zij doen het om de ander te bereiken. Het enige wat ze echter bereiken is hun eigen verwrongen spiegelbeeld.’ Zo raakt ook Groenewegen steeds verder beklemd in een ‘reeks spiegelkabinetten met autonoom bewegende wanden’, en vindt hij achter elke gebroken spiegel een nieuwe spiegel, na elke totale desillusie weer een nieuwe illusie.
‘Zonder twijfel het beste boek van 2003’, schreef Aleid Truijens in deVolkskrant. ‘Waren de hoofdpersonen uit Grunbergs eerste romans nog vrolijke ladenlichters, acteurs die overal charmant doorheen zwijnden, Beck koestert geen illusies meer als de persoon die zijn leven een zweem van zin gaf, sterft.’
Arnon Grunberg debuteerde met de roman Blauwe maandagen (1994), die werd vergeleken met De avonden van Gerard Reve. Er volgden zestien publicaties in tien jaar, waaronder zeven romans, een dichtbundel, een filmscenario, essays, columns, een boekenweekgeschenk, een boekenweekessay en een hedendaagse Lof der zotheid. Onder de naam Marek van der Jagt schreef hij twee romans, waarvan de eerste, De geschiedenis van mijn kaalheid (2000), met de Anton Wachterprijs bekroond werd. De asielzoeker werd tevens bekroond met de AKO Literatuurprijs. Het boek werd door Johan Simons voor NTGent tot theaterstuk bewerkt.