Nachoem
Wijnberg

2005

Jan Campert-prijs

Nachoem M. Wijnberg (1961) heeft de Jan Campert-prijs 2005 ontvangen voor zijn bundel Eerst dit dan dat.

In zijn poëzie voert Wijnberg een reeks mystieke dichters uit alle windstreken op. Hij laat Chinese dichters uit de elfde eeuw spreken met hun Perzische collega’s van twee eeuwen later, en overbrugt vele mijlen als hij de middeleeuwse mysticus Meester Eckhart laat spreken met zijn Japanse evenknie Dōgen. ‘Hun poëzie vormt het levende gesprek’, waar Wijnberg zijn eigen laag aan toevoegt, schreef de jury.

‘Als iemand iets zinnigs te melden heeft, maakt het niet uit in welke eeuw hij leefde. De literatuur is een eeuwigdurend gesprek tussen dichters die op elkaar reageren zonder elkaar persoonlijk gekend te hebben’, schrijft Piet Gerbrandy in het begeleidend essay.

‘Met zijn eigen stem legt hij verbindingen die al deze uiteenlopende collega’s als tijdgenoten doen verschijnen’

Wijnberg wordt door de jury bewonderd om zijn intertekstuele benadering van commentaar op commentaar, waarmee hij een geheel nieuw genre in de Nederlandse poëzie heeft gecreëerd. Door in gesprek te gaan met zijn historische collega’s onderzoekt Wijnberg de zin van poëzie en de macht van de taal:

‘De vraag naar nut en oorzaak van de poëzie verbindt al deze dichters uit verschillende tijden en culturen. Voor Wijnberg is hun werk niet overbodig. Het zet hem op het spoor van door hem nog niet verkende betekenissen van gebeurtenissen, spirituele ervaringen, relaties tussen mensen, politieke verhoudingen, emoties, verlangens, natuurwaarnemingen, kortom van de drijfveren van het schrijven van poëzie. Het stelt die drijfveren in wisselend licht. Met zijn eigen stem legt hij verbindingen die al deze uiteenlopende collega’s als tijdgenoten doen verschijnen.’

In zijn werk onderhoudt Wijnberg al langer een conversatie met eerdere literatuur. Over zijn roman Politiek en liefde (2002), een klassiek negentiende-eeuws aandoend verhaal, zegt hij in een interview in NRC: ‘Voor mijn gevoel is Politiek en liefde ook een vorm van terugschrijven, op te vatten als een krantenrecensie op de verzamelde werken van Jane Austen en Leo Tolstoj. Ik heb dit boek teruggeschreven. In hun boeken vind ik een aantal thema's zo belangrijk, dat ik mij welbewust in een traditie stel. Niet alleen door het stelen van een paar namen (…) maar ook door te reageren op hun techniek en onderwerpen. Mijn boek is hopelijk weer een uitnodiging aan recensenten en lezers om hun reactie daarop te verwoorden.'

‘In Eerst dit dan dat toont zich per gedicht, maar ook in de compositie van het geheel een beheerst meesterschap’, schreef NRC over de bundel.

Nachoem M. Wijnberg is dichter en schrijver. Daarnaast is hij als hoogleraar cultureel ondernemerschap verbonden aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1989 debuteerde hij met de dichtbundel De simulatie van de schepping. In 1997 werd zijn bundel Geschenken bekroond met de Herman Gorter-prijs, en voor Vogels (2004) ontving hij de Paul Snoek Poëzieprijs. Als romanschrijver debuteerde hij met Landschapsseks (1997), waarna bundels en proza elkaar steeds afwisselen. In 2018 ontving Wijnberg de P.C. Hooft-prijs voor zijn oeuvre.

Jury

De jury onder voorzitterschap van Harry Bekkering bestond uit Yra van Dijk, Hans Groenewegen, Koen Hilberdink, Aukje Holtrop, Ena Jansen, Jos Joosten, en Lut Missinne. Aan de Jan Campert-prijs was een bedrag van 5.000 euro verbonden.