Vier schrijvers: Alma Mathijsen

Het schrijven is een verslag van mijn onderzoek, maar het is tegelijkertijd ook een heel geconcentreerde manier van denken. Zodra ik achter de computer ga zitten, zetten zich in mijn hoofd als het ware katrollen in beweging en wordt mijn manier van denken heel helder en to the point. Schrijven is voor mij een noodzaak — ik weet niet wat ik anders zou moeten doen. In andere dingen ben ik gewoon niet zo goed; in zekere zin gaat schrijven me dus het makkelijkste af.

Dat wil niet zeggen dat het me soms niet ontzettend veel moeite kost. Elk moment in het proces brengt voor mij moeilijkheden met zich mee en ik ben er op elk van die momenten van overtuigd dat dát ook daadwerkelijk het lastigste is. In de beginfase worstel ik ermee dat alles mogelijk is; als ik dat eenmaal heb gehad, zie ik er tegenop alles goed neer te zetten; in de eindfase maak ik mezelf wijs dat het secuur invullen van alle details het allermoeilijkste is.

Vier schrijvers, vier weken

Bekijk het hele onderzoek

Toch dwing ik mezelf altijd om verder te schrijven. Als je vastzit, is er iets in je hoofd dat je ervan probeert te overtuigen dat dat waar je mee bezig bent niet goed is. Maar je hebt altijd een idee — of twee, of drie — van hoe het verder zou kunnen. Op zo’n moment zet ik gewoon alle stemmen in mijn hoofd uit en ga die opties uitproberen. Als de eerste niet werkt, heb ik een halve dag verpest; prima, dan neem ik de volgende. Je moet durven mislukken. Dat heb ik wel echt moeten leren, niet te veel te luisteren naar de criticus in mezelf. In elk geval niet in de breekbare beginfase — in een later stadium komt diezelfde criticus juist weer heel goed van pas.

De manier waarop ik werk is bij elk boek anders. Bij mijn vorige boek, een boek over mijn vader, heb ik eerst al mijn herinneringen opgeschreven, zonder enige vorm van beperking. Pas daarna ben ik alles gaan lezen en heb ik me afgevraagd: welk verhaal zit hierin? Als een beeldhouwer die een stuk marmer zijn atelier mee naar binnen sleept en daarna gaat schaven. Maar van de roman waar ik nu aan werk, wist ik van te voren al helemaal hoe het eruit zou gaan zien. Ik heb, heel secuur, elk hoofdstuk en elke scène uitgeschreven op kleine kaartjes.

Als je vastzit, is er iets in je hoofd dat je ervan probeert te overtuigen dat dat waar je mee bezig bent niet goed is

Toch begint een werkdag, waar ik ook mee bezig ben, voor mij altijd met het kijken van het ochtendjournaal. Ik luister niet eens echt; het is meer om mezelf uit te zetten. Daarna maak ik thee en ontbijt, en dan begin ik. Ik schrijf in blokken van twee uur: ’s ochtends, ’s middags en ’s avonds. Tijdens die twee uur moet ik van mezelf achter de computer zitten, maar ik ben daarin niet heel moeilijk; als ik een tijdje naar buiten wil kijken, mag dat ook, zolang ik die uren maar vol maak. En daar mag dan ook niets tussen komen. Dan ben ik aan het schrijven.

Meer informatie over Alma Mathijsen vind je op almamathijsen.nl