Vertrouwen op en dankbaarheid jegens God behoren overigens evenzeer tot de vaste ingrediënten in Beets’ huiselijke en natuurgedichten.

Voor zijn poëzie doet Beets vrijwel altijd inspiratie op in zijn eigen leef- en denkwereld. In 1885 schrijft hij ‘Aan mijn meerderen’:

Vandaar het grote aantal gedichten dat Beets wijdt aan familieleden, vrienden en bekenden, en aan hun feesten, jubilea, begrafenissen en dergelijke meer. Gelegenheidsverzen schrijft hij eveneens om minder bedeelden te ondersteunen. Zo wordt een acrostichon op Beets’ eigen naam, met als thema zijn devies ‘Namaals Beter’, in 1894 uitgegeven ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Nederlandsche Hervormde Diaconie te Arnhem.

Ook luistert hij kerkelijke, vaderlandse en met het vorstenhuis verbonden hoogtij- en gedenkdagen op, al dan niet in opdracht. In 1865 levert hij zijn bijdrage aan de herdenking van de Slag bij Waterloo, in 1868 bezingt hij het slagveld van Heiligerlee en een jaar later dicht hij een cantate ter gelegenheid van de onthulling van het monument dat in Den Haag het einde van de Franse overheersing herdenkt. Beets is er als eregast bij aanwezig op uitnodiging van prins Frederik, voorzitter van het organiserend comité.

De dichter is een toegewijde Oranje-adept, die persoonlijk relaties met het hof onderhoudt sinds zijn vriendin Geertruida Toussaint hem in 1850 geïntroduceerd heeft bij koningin Sophie. ‘Ik zou dit nooit gezocht hebben’, bekent hij de schrijfster,

Hij zal de vorstin in ieder geval gunstig gestemd hebben met een groot aantal Oranjegezinde en vaderlandslievende gedichten, bijvoorbeeld ‘Een Nederlandsch lied’, waarvan ieder couplet eindigt met ‘Oranje Boven!’ Zijn verknochtheid aan het vorstenhuis blijkt ook uit de foto die hij enkele decennia later van de piepjonge koningin Wilhelmina bewaart in zijn fotoalbum. Aan J.J. Deetman vertelt hij over zijn ontmoetingen met haar:

Als koning Willem III in 1890 overleden is, leidt Beets een intieme ‘lijkdienst’ op paleis Het Loo.

Een laatste en bijzonder deel van Beets’ dichtkunst wordt gevormd door een klein aantal beeldgedichten, zoals hij die maakt bij gravures van J.H. Rennefeld naar schilderijen van Jozef Israëls, met wie hij goed bevriend raakt. In 1861 geeft A.C. Kruseman de prenten en gedichten uit onder de titel Kinderen der zee, wat Beets in zijn verzamelde dichtwerken verandert in het nationaler klinkende Ons visschersvolkje. Op zijn beurt inspireert Beets verscheidene componisten, onder wie J.J. Viotta, Anton Averkamp, Richard Hol, Wouter Hutschenruyter, Samuel de Lange, W.F.G. Nicolai, J.J. Verhulst en Bernard Zweers.

De meeste kunstenaarsvrienden heeft Beets echter onder collega-schrijvers. In de jaren 1836-1843 ontmoet hij die vooral in wat de Kring van Heiloo is gaan heten, de informele groep dichters en prozaïsten die dominee Johannes Hasebroek gastvrijheid biedt in zijn Heiloose pastorie, waar hij woont met zijn zus, de romanschrijfster en vertaalster Elisabeth (Betsy) Hasebroek.

Hier ontvangen zij Johannes’ voormalige studiegenoten, behalve Beets R.C. Bakhuizen van den Brink, L.R. Beijnen, W.G. Brill, Cornelis van Foreest, Bernard Gewin en Johannes Kneppelhout, naast andere, zowel oudere als jongere auteurs, zoals Willem de Clercq, Willem Hofdijk, Jacob van Lennep, E.J. Potgieter en Geertruida Toussaint. Met de meesten van hen blijft Beets in latere jaren in contact, terwijl hij mede dankzij zijn redacteurschap van de Nederlandsche Muzen-almanak nieuwe relaties kan aanknopen met vooraanstaande literatoren en critici zoals J.A. Alberdingk Thijm, Cd. Busken Huet, J.J. Cremer, J.J.L. ten Kate, en, in Vlaanderen, Anton Bergman en Hendrik Conscience.
 

Dankzij zulke connecties en natuurlijk zijn schrijverschap is Beets sinds de jaren veertig niet meer weg te denken uit het literaire leven van zijn tijd. Hij kan zich permitteren kieskeurig te zijn: aan de Almanak voor het Schoone en Goede van Toussaint draagt hij in 1850 nog wel een versje bij, maar eigenlijk is hij dat medium inmiddels ontgroeid, laat hij haar weten: ‘ik wenschte het Schoone en Goede te zien bloeien zonder almanakken’. In 1875 weigert hij een verzoek om medewerking aan het aan letterkunde en welsprekendheid gewijde weekblad Euphonia, voortkomend uit de Letterlievende Vereeniging Nicolaas Beets, omdat hij betwijfelt, zo schrijft hij aan redacteur A.J. Servaas van Rooyen, ‘of zij rijk genoeg is aan litterarische krachten, om met vrucht op deze wijze naar buiten te werken’. Twee jaar later houdt hij voet bij stuk tegenover de redacteur van het blad: ‘De kritiek daarin uitgeoefend vind ik uiterst zwak, en niet zelden stuit ik op aanmerkingen, die zoo vele bewijzen zijn van gebrek aan den noodige kennis’. Zelf is Beets onmiskenbaar een professional, die zich niet alleen in druk manifesteert, maar zich ook doet horen met voordrachten van eigen en andermans werk, zoals destijds gebruikelijk onder literatoren.

In latere jaren wordt Beets nog steeds gewaardeerd om zijn eenvoudige maar meeslepende vertolking van poëzie. ‘In dat voordragen’, schrijft Johs. Dyserinck: