De opiniërende tv-gids die Joost Zwagerman op zijn dertiende uitbracht: een oplage van 1

‘Ik schaam me rot,’ stamelt Joost Zwagerman.

Matthijs van Nieuwkerk wijst naar de multomap uit het Literatuurmuseum.

‘Blader er doorheen, dat is leuk voor de mensen thuis.’

Het gaat snel, een paar vrolijk versierde foto’s van Patricia Paay komen voorbij. De gastheer bladert nu door de map.

‘Weer Patricia Paay! Wat is dat?’

De tafelheer moet lachen.

‘Ze was waarschijnlijk in het nieuws die week,’ oppert Joost, maar al snel blijken de volgende pagina’s ook bol te staan van Patricia.

Het tijdschrift van de 15-jarige Joost Zwagerman

Lees ook

Ze hebben het over Zwagergids, de opiniërende tv-gids die Joost vanaf zijn dertiende wekelijks uitbracht. Het blad had een oplage van 1, de vaste abonnees waren zijn ouders en soms de buren, al gaven die ’m altijd weer snel terug, meestal ongelezen.

Joost bedacht alle interviews zelf, ze hadden nooit plaatsgevonden. In De wereld draait door noemt hij zich een ‘postmodernist, die het nog niet wist’. Zo is ook het gesprek met Patricia Paay volledig uit de duim gezogen. Hij verbeeldde zich dat hij aan haar deur stond.

Verschillende pagina's uit de Zwagergids. Collectie: Literatuurmuseum

Voordat ik aanbel bedenk ik wat lolligs. Ik besluit te gaan zeggen: ‘Bon Giorno, Patries.’ Ik bel aan, de deur gaat open: ‘Bon Giorno, Patries,’ loei ik grappig. De mop slaat niet in.

In de tijd maakte ze nog reclame voor Bon Giorno, een Nederlands ondergoedmerk. Ik stel me voor dat Joost als puber moest gniffelen om zijn eigen grap. Matthijs van Nieuwkerk informeert naar de eerste vraag die Joost aan Patricia stelde:

Dan zie ik dat haar haar steil naar beneden valt. ‘Waar zijn je krullen?’ vraag ik verschrikt. ‘O, die heb ik alleen als ik moet optreden.’

Na een aantal vragen over vermeende ‘affaires’ stelt Joost vast dat Patries ‘zonder die krullen’ veel mooier is.

Ze merkt dat ik naar haar zit te staren.

‘Wat is er?’

‘O, niks, zullen we ergens eten?’

Dat wil Patries wel, en na een kwartiertje zitten we in een gezellig restaurantje.

‘Eigenlijk vind ik je veel mooier zonder krullen,’ durf ik dan te zeggen.

Ze is duidelijk gecharmeerd. Ze gaat over op een ander onderwerp.

‘Zeg, dat interview met Deborah Harry, is dat allemaal echt gebeurd?’

‘Ja hoor,’ antwoord ik dapper.

‘Ook de erotische gedeeltes?’

‘Ja, je weet hoe die punkmeiden zijn. Over sex gesproken, je komt altijd erg erotisch over. Waarom?’

Hier houdt het interview op en de lezers van Zwagergids moesten een hele week wachten op het antwoord. Ik vraag me af hoe die hiernaar keken, zijn blaadje stond vol met foto’s van borsten, soms zelfs van een gretige pijpbeurt die Joost vrolijk versierde. Na een week kwam het vervolg.

Een lastige vraag, en Patries weet niet wat ze erop moet antwoorden.

‘Ja, dan zijn de verkoopcijfers beter, hè? Dat hoort er nou eenmaal bij.’

Joost vraagt gretig door en laat zich niet afleiden, ook al vreest hij dat Patricia hem een ‘vervelend ventje’ begint te vinden.

Het is intussen half twee geworden en we zijn beide slaperig geworden.

‘Zeg, zullen we maar kappen met het interview,’ stel ik gapend voor.

‘Ja, da’s wel het beste,’ antwoordt Patries slaperig.

Als we buiten staan nemen we afscheid met een vriendschappelijke zoen. Geen sekstoestanden als bij Deborah Harry, maar een gezellig fijn vraaggesprekje met een gezellig fijn vrouwtje, want dat is die Paay. Een mooie verschijning van buiten, maar van binnen een gewone rustige vrouw. Een prachtmeid, Patries. Ik zie de Amsterdamse grachten weerspiegelen in de lantaarnpalen. In de verte hoor ik het lawaai van een stamcafétje. De ontmoeting met Patricia Paay zal ik nooit vergeten. Ik denk dat ik vanavond van ‘r ga dromen…

‘Ik ben hiermee doorgegaan,’ zegt Joost tegen Matthijs, ‘iets te lang.’

Daarmee kapt hij het onderwerp af. Voor het gemak vergetende dat dit zijn leerschool was: de speelsheid zie je later in al zijn werk terug.