Geraadpleegde literatuur

Joukje Akveld, Tekenaars – kinderboekenillustratoren geportretteerd. Hoogland & Van Klaveren, 2010

Joukje Akveld, ‘Annie leeft’ in: Het Parool, 18 mei 2011

Joukje Akveld, Sieb Posthuma. Van toen, tot hier, en nu verder. Hoogland & Van Klaveren, 2013

Aafke Boerma en Erna Staal, ‘Aldoor maar tekenen, plakken, prutsen en dingen maken – in gesprek met Wim Bijmoer’ in: De Boekenwereld, jaargang 11, 1994-1995

Bregje Boonstra, ‘Pink Lemonade versus priklimonade’ in: Altijd acht gebleven – over de kinderliteratuur van Annie M.G. Schmidt. Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum en Querido, 1991

Lieke van Duin, ‘Pippeloentje houdt zich niet altijd aan de tekst’ in: Trouw, 9 november 1994

Joos Florquin, schriftelijke weergave van een televisie-interview met Annie M.G. Schmidt Ten huize van… voor de BRT, 9 en 23 september 1974

Adriaan Morriën, ‘Annie M.G. Schmidt verzoent ons met nationale vervelendheden’ in: Het Parool, 17 februari 1951

Marcel Raadgeep, ‘Wim Bijmoer, een artistieke duizendpoot’, blog op de website van de Koninklijke Bibliotheek, 27 oktober 2014

Murk Salverda, ‘Meestal begon het met haar versjes…’ in: Altijd acht gebleven – over de kinderliteratuur van Annie M.G. Schmidt, 1991

Thomas de Veen, ‘Het nieuwe beertje Pippeloentje is onweerstaanbaar lief’ in: NRC Handelsblad, 21 juli 2017

Anne Versloot, ‘Nee, zó is Rintje niet’ in: Vrij Nederland, 9 oktober 2004

Truusje Vrooland-Löb, ‘De tekenaars van Annie M.G. Schmidt’ in: Bzzlletin 149, oktober 1987

Annejet van der Zijl, Anna – het leven van Annie M.G. Schmidt. Nijgh & Van Ditmar, 2002

Voor dit artikel voerde ik telefonische gesprekken met Harrie Geelen (24 juli 2019) en Noëlle Smit (25 juli 2019). Daarnaast mailde ik in juli 2019 met Piet Grobler over zijn tekeningen voor Die spree met Foete.

Primaire literatuur

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Het fluitketeltje en andere versjes, De Arbeiderspers, 1950

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Dit is de spin Sebastiaan. De Arbeiderspers, 1951

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Het schaap Veronica. De Arbeiderspers, 1951

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Veertien uilen. De Arbeiderspers, 1952

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, De toren van Bemmelekom. De Arbeiderspers, 1953

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Abeltje. De Arbeiderspers, 1953

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, De lapjeskat. De Arbeiderspers, 1954

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Ik ben lekker stout. De Arbeiderspers, 1955

Annie M.G. Schmidt en Wim Bijmoer, Het gedeukte fluitketeltje, De Arbeiderspers, 1966

Annie M.G. Schmidt en Linda Cares, Pink Lemonade. Vertaling Henriette ten Harmsel. Wim B. Eerdmans, 1981 (eerste druk)

Annie M.G. Schmidt, Een visje bij de thee. Drieëntwintig verhalen en achtenzestig versjes uit eenentwintig boeken. Querido, 1983

Annie M.G. Schmidt en Jan Jutte, Het beertje Pippeloentje. Querido, 1983

Els Pelgrom en Thé Tjong-Khing, Kleine Sofie en Lange Wapper. Querido, 1984

Annie M.G. Schmidt en diverse illustratoren, Ziezo. De 347 kinderversjes. Querido, 1987

Annie M.G. Schmidt en Timothy Foley, Pink Lemonade. Vertaling Henriette ten Harmsel. Wim B. Eerdmans, 1992 (tweede druk)

Paul Biegel e.a., Een huis vol beren. Van Goor, 1993

Annie M.G. Schmidt en Harrie Geelen, Het beertje Pippeloentje. Querido, 1994

Annie M.G. Schmidt en Harrie Geelen, Beestenboel. Querido, 1995

Annie M.G. Schmidt en Harrie Geelen, Ik wil alles wat niet mag. Querido, 2002

Annie M.G. Schmidt en Piet Grobler, Die spree met foete. Afrikaanse verwerkings van Annie M.G. Schmidt-verse. Vertaling Philip de Vos. Human & Rousseau, 2002

Annie M.G. Schmidt en Rick de Haas, Het suikerbeest. Zwijsen, 2003

Annie M.G. Schmidt en Sieb Posthuma, De leeuw is los!. Querido, 2006

Annie M.G. Schmidt en Annemarie van Haeringen, Prinsesje Annabel. Querido, 2008

Annie M.G. Schmidt en Jan Jutte, Het toverstokje. Querido, 2009

Annie M.G. Schmidt en diverse illustratoren, 100 x Annie. Querido, 2011

Annie M.G. Schmidt en Sieb Posthuma, Een vijver vol inkt. Querido, 2011

Annie M.G. Schmidt en Noëlle Smit, Ik sta paf!. Querido, 2012

Annie M.G. Schmidt en Wendy Panders, De koning gaat verhuizen. Querido, 2012

Annie M.G. Schmidt en Sieb Posthuma, A pond full of ink. Vertaling David Colmer. Wim B. Eerdmans, 2014

Annie M.G. Schmidt en Marije Tolman, ’s Avonds laat. Querido, 2015

Annie M.G. Schmidt en diverse illustratoren, De geit van dokter Sanders. Het grote dierenvoorleesboek. Querido, 2015

Annie M.G. Schmidt en Noëlle Smit, M’n opa. Querido, 2016

Annie M.G. Schmidt en Noëlle Smit, Dikkertje Dap. Querido, 2017

Annie M.G. Schmidt en Fleur van der Weel, Pippeloentje. Querido, 2017

Met dank aan alle illustratoren die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze online tentoonstelling.

De tekenaars van de versjes van

Annie M.G.
Schmidt

Lees de inleiding

s er een Nederlandse schrijver van wie het werk door meer tekenaars is geïllustreerd dan Annie M.G. Schmidt? Tussen Wim Bijmoer (tekenaar van het eerste uur) en Noëlle Smit (illustrator van recente uitgaven) hebben tientallen Nederlandse en ook enkele buitenlandse tekenaars zich over haar werk gebogen. En dan voornamelijk over de versjes.

Wat maakt de kindergedichten zo aantrekkelijk om te illustreren? Volgens Wim Bijmoer lag het aan de hoge kwaliteit van Schmidts werk. ‘Alles reikte ze je aan, àlles zat er al in. Want ook zonder illustraties zijn de versjes al zó sterk, dat je je als illustrator vaak afvroeg: Is die vent nou nog wel nodig?’

Dat laatste vonden degenen die Schmidts werk publiceerden in ieder geval wel. Krantenredacties en uitgevers gingen volmondig voor de combinatie: vers én beeld. Zo waren het niet alleen Schmidts taal-muzikale versjes die zich vanaf begin jaren vijftig vastzetten in hoofd en hart van opgroeiend Nederland, maar óók de verbeelding daarvan. Afhankelijk van het geboortejaar van de lezer kon dat het harige pennetje van Wim Bijmoer zijn of het uitbundige coloriet van Noëlle Smit – en alles daartussenin.

Een rondgang langs de tekenaars van de versjes van Annie M.G. Schmidt.

Originele illustraties van Sieb Posthuma, Jenny Dalenoord, Thé Tjong-Khing, Harrie Geelen en Mance Post uit de collectie van het Literatuurmuseum

Verder lezen over

Het debuut

Toen Schmidt in de herfst van 1950 debuteerde bij De Arbeiderspers was dat niet als prozaschrijfster, maar als dichteres. Het was een historische gebeurtenis, al zullen weinigen dat destijds hebben beseft.