Het archief van Van Kempen

Deze expositie is voor een groot deel opgebouwd rondom materiaal uit het archief van Michiel van Kempen. Het is slechts een voorproefje: over nog tientallen andere auteurs is materiaal te vinden. Wie onderzoek wil doen naar Caraïbische literatuur kan vanaf 2024 op zoek in de catalogus van het Literatuurmuseum. 

In 2006 werd een werkgroep opgericht, als onderdeel van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (Leiden). Initiatiefnemer was Michiel van Kempen (1957), het onderwerp: de Caraïbische Letteren. Een werkgroep Indische Letteren bestond al, het werd tijd om ook aandacht te besteden aan schrijvers die via koloniale banden in het westen met de Nederlandse letteren verbonden waren.  

Er waren destijds nog niet zoveel mensen bezig met literatuur uit Suriname en de Nederlandse Antillen. Van Kempen was vanaf midden jaren tachtig leraar Nederlands geweest in Suriname. Daar begon een fascinatie voor de literatuur van het land, die in 1987 resulteerde in De Surinaamse Literatuur 1970-1985, een documentatie – dat in Suriname werd uitgegeven. Een versie voor de Nederlandse markt verscheen in 1989 bij De Arbeiderspers: Surinaamse schrijvers en dichters. Hij schreef een proefschrift over de geschiedenis van Surinaamse literatuur en was de biograaf van Albert Helman. 

Als instigator van de Literaire Pagina van De Ware Tijd leverde Van Kempen ook een bijdrage aan het lokale literaire leven.  

Eenmaal terug in Nederland was hij redacteur, onderzoeksmedewerker en later bijzonder hoogleraar. Hij bouwde een imposant archief op met informatie over de Caraïbische letteren. Artikelen, ook uit minder bekende bronnen, briefwisselingen met tijdschriften, uitgevers en natuurlijk schrijvers. ‘Hoe gaat het met je? Ik neem aan goed want je publiceert,’ begint Henry Habibe een lange brief waarin hij zijn meningsverschil over de dichter Dobru met Van Kempen ‘uitvecht’. Ook fraai: het commentaar in de kantlijn dat Michaël Slory geeft bij Van Kempens artikel over hem voor het Kritisch Literatuur Lexicon. 

Van Kempen schreef leesrapporten, gaf redactioneel commentaar en introduceerde als redacteur veel schrijvers in Nederland. Hij werkte daarbij samen met uitgeverijen als Conserve en In de Knipscheer. Hij interviewde schrijvers en ook die cassettes zitten in het archief. Hij maakte met fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski twee fraaie boeken over Surinaamse schrijvers, in en buiten Suriname.  

Met zijn pensioen in het zicht besloot Van Kempen afstand te doen van zijn archief, een rijke bron die de deur moet openen naar verder onderzoek. Deze expositie biedt een eerste blik op de mogelijkheden.