De rol van Roemer

Astrid H. Roemer is een van de belangrijkste schrijvers uit het Caraïbisch gebied, niet alleen omdat ze enkele klassieke romans op haar naam heeft, maar ook omdat ze de gespletenheid tussen talen en gebieden indrukwekkend heeft verwoord en gezien: ook bij andere schrijvers van haar generatie.  

In 1985 verscheen En wat dan nog?!, een dichtbundel van Astrid Roemer. ‘Liederatuur’ noemde ze het in de ondertitel, en hoewel de gedichten zich niet onmiddellijk laten zingen, begrijp je wat Roemer bedoelt. Dit zijn geen hermetische gedichten, ze zijn herkenbaar en aansprekend: 

Het gedicht speelt zich af op twee plaatsen: het begint op een plek waar lucht, licht, water samenkomen: bij de monding van de Surinamerivier. Er is daar verlangen, troost, adem, maar ook afval, spuug en regen. Aan het eind van het gedicht trekt het water zich terug en wordt de omgeving steeds onduidelijker, tot ze zelf ook geen gezicht meer heeft. Stond ze wel aan die rivier of was het alleen de gedachte? Het water trekt weg, er blijft een ‘poel van botten’ over die de vraag oproept: waar ben jij? Het antwoord blijkt Nederland te zijn; het Noordzeestrand.  

De onmogelijkheid op meerdere plaatsen tegelijk te zijn is een terugkerend thema in het werk van Roemer. Ze is een van de succesvolste Surinaamse schrijvers in Nederland. De bekroning daarvan kwam met de toekenning van de P.C. Hooft-prijs in 2016, maar ze was dat al veel langer. In ieder geval vanaf 1982, toen Over de gekte van een vrouw een groot succes werd. 

Roemer was productief, had diverse columns (van Vooys, het tijdschrift van Utrechtse neerlandici, tot gesproken columns voor Radio West, die in 1989 gebundeld werden onder de titel Oost West Holland Best). Toneelwerk van Roemer werd op de planken gebracht door Theatergroep De Nieuw Amsterdam.  

Typerend voor haar roem: het tijdschrift Viva vroeg haar om ‘toeristische tips’ voor Drenthe, want daar voelde ze zich thuis. 

Kortom: Roemer werd behandeld als Bekende Schrijver, dit was rond 1990 haar positie in het Nederlandse literaire leven. Ze had een symboolfunctie gekregen – wat ook bleek uit een advertentie voor haar werk die in 1988 in Weekkrant Suriname stond, een tijdschrift voor Surinamers in Nederland. Het werk van Roemer wordt aanbevolen als ‘stimulerend emancipatie-geschenk’. Elk van haar verkrijgbare titels kreeg een adjectief mee: gewaagd, onthullend, teder, et cetera.