Literatuurmuseum

Nicolaas Beets

Een Middelpunt van Vereeniging

Lees het verhaal

Bernlef

Alles gaat verloren en alles blijft bewaard

Lees het verhaal

Thé Tjong-Khing

Van striptekenaar tot sprookjesschilder

Lees het verhaal

Kom dwalen tussen schrijvers en verhalen

Verdiep je in grote en kleine verhalen over de Nederlandse literatuur. Schrijvers, thema’s en gebeurtenissen worden tot leven gebracht aan de hand van literaire schatten.

Alleen waar ik zin in heb

door Bertram Mourits

Eli Asser nam zich vaak voor vrolijk te zijn en te doen wat hij leuk vond. Hij wilde de mensen plezier doen met zijn werk.
Dat ging niet vanzelf. Onder de vrolijkheid ging een zwaar gemoed schuil, getekend door de oorlog.

Lees het artikel

Het leven deugt

door Daan Cartens

'Ik laat je alleen dus blijf bij je / zonder er te zijn, dat wel', zo opende Anton Korteweg de eerste versie van zijn gedicht 'Weggaan'. Op 31 januari, Gedichtendag, werd hij 75 jaar.

Lees het artikel

Vacature lid Raad van Toezicht

Het Literatuurmuseum zoekt per 1 mei 2019 een lid voor de Raad van Toezicht.

Lees meer

Nicolaas Beets

Nicolaas Beets - Een Middelpunt van Vereeniging

In 1892 werd Camera obscura, dat Nicolaas Beets als student theologie schreef, gekozen tot meest favoriete boek van de negentiende eeuw. Toch is Beets zoveel meer dan de auteur van deze verzameling schetsen. Zijn verzameld dichtwerk beslaat niet minder dan 1600 pagina’s, als predikant trok hij met zijn preken volle kerken, als spreker en essayist ging hij in op de actuele thema’s van zijn tijd, als hoogleraar werd hij op handen gedragen. Hij stond op het knooppunt van heel diverse netwerken.

Lees het verhaal

Een door en door gespleten persoonlijkheid

door Dick Welsink

Op de avond van 9 oktober 1853 verdween Piet Paaltjens op raadselachtige wijze uit Leiden. Dat schreef François HaverSchmidt in 1855 in het ‘Voorberigt’ bij de eerste publicatie van een aantal gedichten van zijn alter ego.

Lees het artikel

Urenlang dromen van een einde

door Bertram Mourits

In 1974 kijkt de schrijfster Bea Vianen vooruit naar het eind van haar leven, in een gedicht dat ‘Echtbreuk’ heet. Ze was toen nog niet eens op de helft; ze overleed, 6 januari 2019, op 83-jarige leeftijd.

Lees het artikel

Bernlef

Alles gaat verloren en alles blijft bewaard

Verdwijnen is het overkoepelende thema in het veelzijdige werk van Bernlef. In de dichtbundel 'Alles teruggevonden / niets bewaard', in de roman 'De witte stad' en in 'De noodzakelijke engel', een bundel met beschouwingen en gedichten over jazz, belichamen respectievelijk drie verongelukte Zweedse ballonvaarders, de stichter van een uitgebrand amusementspark op Coney Island en de Amerikaanse tenorsaxofonist Warne Marsh de vergankelijkheid van alles.

Lees het verhaal

Literaire Routes

Dwalen door het Den Haag van Jan Siebelink? In Mulisch’ voetsporen door Amsterdam? Het kan met de Literaire Routes App. Deze app voor smartphones biedt wandelingen langs locaties uit het leven en werk van verschillende Nederlandse schrijvers.

Lees meer

De koperen tuin

door Renée van Marissing

Beginnen met einde deel 5. Geen muziek. Nol wordt zichtbaar aan het einde van een straat. Geen verkeer. Geen andere mensen.Nol sjokt dichterbij, op het eerste gezicht als een dronken man. Wanneer hij closer in beeld komt, zijn voetstappen erbij. Nog closer. Hij begint te huilen en snikt tenslotte als een kleine jongen, zacht en verlaten. Tenslotte heft hij langzaam zijn hoofd en kijkt naar de bomen

Lees het artikel

Frans Kellendonk

Frans Kellendonk - Heilige haast

Hij gaat over ‘nietige mensen’ en ‘alledaagse pesterijen’ en toch is hij ‘diepzinniger en veelomvattender dan alles wat ik tot dusver heb geschreven’. Zo typeerde Frans Kellendonk zijn laatste roman Mystiek lichaam, voordat hij op 39-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van aids. Ondanks zijn vroege overlijden liet hij een indrukwekkend oeuvre na, waarvan Mystiek lichaam de bekroning is. Een roman vol maatschappijkritiek, die tevens sporen laat zien van zijn eigen gevecht met ziekte en dood.

Lees het verhaal

Carmiggelt en Parijs

door John-Alexander Janssen

‘Dwalen door Parijs. Het zal nooit ophouden heerlijk te zijn,’ schreef Simon Carmiggelt in een Kronkel. John-Alexander Janssen gaat op zoek naar kantoorboekhandel Joseph Gibert, waar Carmiggelt destijds het blauwe schriftje kocht voor zijn Kronkels over Parijs.

Lees het artikel

Ja, met mijn zij-oog heb ik iets gezien

door Renée van Marissing

Dichter, proza- en toneelschrijver Judith Herzberg ontvangt vanmiddag de Prijs der Nederlandse Letteren.
Renée van Marissing is onder de indruk van haar toneelstuk Leedvermaak. 'De kracht van het stuk zit 'm in wat er niet gezegd wordt [...] een enorm, ondraaglijk leed.'

Lees het artikel

Hoe ouder hoe gekker

door Marc van Zoggel

Toen Dola de Jong in 2003 op 92-jarige leeftijd overleed, was ze als schrijver al geruime tijd vergeten. De heruitgave in 2015 van haar roman En de akker is de wereld zorgde voor een verdiende herontdekking.

Lees het artikel

De Groote Oorlog

door Dick Welsink

Honderd jaar geleden kwam er een einde aan de Eerste Wereldoorlog. ‘Het kanon zwijgt. Een eindelooze rust is over de wereld gedaald.’ Dat schreef Henri van Booven op die dag in het ‘Dagboek van den Oorlog’, dat hij op 1 augustus 1914 was begonnen en tot 1 april 1919 zou bijhouden.

Lees het artikel

Moordenaar met een maar

door Yannick Dangre

In 1916 werd Hein Boeken vrijgesproken van de moord op zijn vrouw omdat de rechter oordeelde dat zijn daad hem 'niet kan worden toegerekend'. Was hij desondanks toch een 'wurger' en een 'geile viespeuk', zoals hij vele jaren later werd neergezet door Boudewijn Büch? Als een ware detective buigt Yannick Dangre zich over deze cold case. Was hier hier wel of niet sprake van euthanasie...?

Lees het artikel

De hof van Eeden achter de bouwmarkt

door Christiaan Weijts

Wat is er vandaag nog over van historische literaire plekken? In deze serie reist Christiaan Weijts door het land met foto’s uit het archief van het Literatuurmuseum en schiet die ‘opnieuw’. Deze keer: de schrijvershut van Frederik van Eeden op Walden, in Bussum.

Lees het artikel

Anna Blamans 'Eenzaam avontuur'

Vies geval of meesterwerk?

Miserabel, buitenissig, vies maar ook gevoelig, scherpzinnig, oprecht… Het zijn enkele van de typeringen waarmee 'Eenzaam avontuur' van Anna Blaman bij verschijnen in 1948 in de kritiek werd begroet. De controversiële roman werd zelfs inzet van een schertsproces, een boekentribunaal, waarin de schrijfster onder meer beschuldigd werd van ‘psychologische onsamenhangendheid en imbeciliteit’.

Lees het verhaal

Willem Elsschot

In kunst mag niet geprobeerd worden

Willem Elsschot staat bekend als de schrijver van een fijngeslepen oeuvre.

Lees hoe een ontmoeting met twee Nederlandse literatoren niet alleen Elsschots bekendste boek, Kaas, heeft opgeleverd maar ook zijn voornaamste handelsmerk: stijl.

Lees het verhaal

Met Nescio naar Muiden

door Roman Helinski

Natuur was het thema van de 83ste Boekenweek. Een thema dat Roman Helinski inspireerde tot een artikel over Natuurdagboek van Nescio. Deze vaak ontroerende 'notities van een alledaagse schoonheid' zetten hem er bovendien toe aan in het voetspoor van de schrijver zelf op pad te gaan.

Lees het artikel

Dansen om het drama

door Philip Huff

Eind jaren veertig, begin jaren vijftig woonde Lucebert in bij zijn zes jaar oudere collega-dichter Bert Schierbeek. Met diens vrouw, de pottenbakster Frieda Koch, kreeg hij een affaire, eerst in het geheim, daarna publiekelijk. Philip Huff leest de brieven die de bij tijd en wijle toch ook romantische ziel Lucebert aan haar schreef.

Lees het artikel

Kibbelkeizer

door Yannick Dangre

Toen Simon Vinkenoog in juni 1954 aan Lucebert vroeg of hij zich kon vinden in een herdruk van de succesvolle bloemlezing Atonaal, wond de Keizer der Vijftigers er in zijn antwoord geen doekjes om: ‘Om kort te gaan, Simon, ik wil geen Atonaal meer (…), niet een Atonaal met inleiding en niet een Atonaal zonder inleiding.’ Met die weigering was hij overigens niet aan zijn proefstuk toe.

Lees het artikel

Anna Enquist

Verstand van gevoel

Al decennia lang is Anna Enquist één van onze meest populaire auteurs. In haar gedichten, verhalen en romans is afscheid nemen van alles wat dierbaar is , een voornaam thema. De taal van de muziek klinkt door in alle genres die zij beoefent. Als schrijver én psycho-analyticus heeft ze, zoals een criticus ooit opmerkte ‘verstand van gevoel’. Een verhaal over de verwantschap tussen taal en muziek en de discipline die musiceren en schrijven nu eenmaal vergt.

Lees het verhaal

F. Bordewijk, een vertederende schooljongen

door Mohammed Benzakour

Mohammed Benzakour bewondert het manuscript van de roman Bloesemtak van F. Bordewijk. ‘F. Bordewijk, ik houd van deze onberispelijke kaalschrijver, ik houd van z’n compromisloze juristenziel, maar het meeste, geloof ik, vertedert mij dat keurige schoolkind dat hij altijd is gebleven.'

Lees het artikel

Hella S. Haasse

Hella S. Haasse - Miljoenenvoudig gesplitst en toch één

Het oeuvre van Hella S. Haasse geldt als een van de meest veelvormige én coherente in ons taalgebied. Haar aanstaande biograaf Aleid Truijens toont aan hoezeer dat oeuvre samenhangt met het leven van de schrijfster en met de ontwikkeling van haar denken.

Lees het verhaal

Een eenzijdig verhaal - deel 2

door Alma Mathijsen

Terecht of onterecht, na de oorlog werd de naam van Jo van Ammers-Küller door het slijk gehaald. ‘De laster en de nyd zyn vuil en kruipend ongedierte, dat ontelbare koppen heeft en dat nooit heelemaal doodslaat.’
Lees nu deel twee, door Alma Mathijsen.

Lees het artikel

De bijgelovige treiterkous

door Alfred Birney

Alfred Birney schreef over ‘dat tuttige eurocentrisch romannetje Oeroeg’ van Hella S. Haasse. Rudy Kousbroek, ‘dol op een rel en hondstrouw aan zijn bondgenoten’ wakkerde de discussie die volgde aan. Alfred Birney blikt terug op een bijzondere vriendschap met Rudy Kousbroek.

Lees het artikel

Het Boekenbal: sneu en lachwekkend

door Christiaan Weijts

'Sluit een paar honderd figuren bij elkaar op die het vertellen van sterke verhalen als beroep hebben, spoel er wat alcohol doorheen en wacht af wat er allemaal naar buiten komt.' Christiaan Weijts beschrijft de 8 fasen van het Boekenbal, van het bemachtigen van de kaartjes tot de kater erna.

Lees het artikel

Max Velthuijs

Er is niets mooier dan een kikker te zijn

Jong en oud herkent zich in Kikker, de bekendste creatie van Max Velthuijs. Hij belichaamt ons verlangen naar geborgenheid en vriendschap, avontuur en heldendom.

Lees het verhaal

Theun de Vries

De mens zelf is de moergrob

Was Jeroen Bosch een revolutionaire ketter? Of juist een kunstenaar die met zijn tomeloze verbeeldingskracht een antwoord zocht op universele vragen? Vind het antwoord in het verhaal over de roman Moergrobben van Theun de Vries.

Lees het verhaal

Marten Toonder

Van de Avonturen van Tom Poes tot de Bommelsaga

Marten Toonder begon in 1941 met zijn strip de ‘Avonturen van Tom Poes’. Een paar maanden later deed heer Bommel zijn intrede. Het tweetal werd snel razend populair.

Lees hoe heer Bommel de hoofdfiguur werd en de strip evolueerde van sprookjesachtige verhaaltjes voor kinderen tot literaire verhalen met een volwassen thematiek. Ontdek hoe Marten Toonder mens en maatschappij met veel humor en ironie een spiegel voorhoudt.

Lees het verhaal

F. Harmsen van Beek

Hemelse mevrouw Frederike

‘Dit wil ik je schrijven: dat ik van je houd en dat ik werk. Bovendien zal ik weer een dagboek gaan houden of je brieven schrijven van iedere dag.’

Maaike Meijer werkt aan een biografie over multikunstenaar F. Harmsen van Beek en stuitte tijdens haar onderzoek op de omvangrijke correspondentie tussen Fritzi en haar jeugdliefde Jan Hooglandt. Deze briefwisseling is volstrekt uniek en verscheen niet eerder.

Lees en luister hoe Jan reageert op Fritzi’s eerste schreden op het dichterspad.

Lees het verhaal

Joost Zwagerman

Portretten van een vriendschap

Acht september 2015 overleed Joost Zwagerman. Jessica Durlacher, Peter Buwalda en Benno Tempel kijken terug op hun relatie met Zwagerman en vertellen over zijn liefde voor literatuur, muziek en beeldende kunst.

Lees het verhaal

Willem Frederik Hermans

Expeditie Nooit meer slapen

Altijd al een intieme inkijk willen hebben in de totstandkoming van een meesterwerk?

Nooit vertoonde foto's door Willem Frederik Hermans openen de wereld achter Nooit meer slapen. Volg de schrijver op zijn expeditie, via zijn reisdagboek en brieven. En ontdek hoe de beroemde roman is ontstaan.

Lees het verhaal

Veel liefs en honderd zoenen

door Alma Mathijsen

Dag Annie,

Hoe ik u moet aanspreken weet ik niet. Uw brieven aan uw moeder sluit u af met: veel liefs en honderd zoenen. Zus.

Ik zal u geen Zus noemen, dat durf ik helemaal niet. Zo’n koosnaam is weggelegd voor familie.

Lees het artikel